- Noord-Koerdistan
De covoorzitter van de Volkspartij voor Gelijkheid en Democratie (DEM), Tuncer Bakırhan, heeft met het oog op de commissie die in het Turkse parlement is ingesteld om de Koerdische kwestie op te lossen, concrete politieke en juridische stappen geëist om een vredesproces nieuw leven in te blazen. Tijdens een conferentie in Amed (tr. Diyarbakır) riep hij het parlement op om zogenaamde vredeswetten op de agenda te zetten, waaronder hervormingen van het strafrecht, de uitvoeringswetten en een versterking van de lokale democratie. “De tijd is gekomen om de dialoog om te zetten in een wetgevende realiteit”, zei Bakırhan tijdens de conferentie, die door de Orde van Advocaten van Amed werd georganiseerd onder het motto “Oplossing en dialoog: een nieuw begin voor vrede”.
Recht op hoop: verwijzing naar de woorden van Bahçeli
Bakırhan benadrukte in het bijzonder een uitspraak van MHP-voorzitter Devlet Bahçeli, die het “recht op hoop” aan de orde had gesteld – een begrip dat verwijst naar uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in verband met levenslange gevangenisstraffen. “Als zelfs de heer Bahçeli dit recht noemt, dan is het tijd om de nodige stappen te ondernemen”, aldus Bakırhan. Hij verwees daarbij naar de situatie van de Koerdische vertegenwoordiger Abdullah Öcalan en andere gevangenen met een verzwaarde levenslange gevangenisstraf. Een perspectief op hoop en participatie is volgens de partijvoorzitter essentieel voor een succesvol dialoogproces.
Kritiek en verwachtingen ten aanzien van het parlement
Bakırhan riep het parlement op om de aanbevelingen van het maatschappelijk middenveld, de rechtspraak, beroepsverenigingen en slachtoffergroepen die tijdens de eerdere commissievergaderingen zijn gedaan, serieus te nemen. Deze groepen eisen al lang juridische aanpassingen, bijvoorbeeld met betrekking tot de re-integratie van voormalige gewapende actoren, zieke gevangenen of de afschaffing van bestaande beperkingen in het strafrecht en de antiterrorismewetgeving. “Als we alleen maar zouden uitvoeren wat al in hoorzittingen en commissievergaderingen is gezegd, zouden grote delen van het probleem kunnen worden opgelost”, aldus Bakırhan.
Daarnaast sprak hij zich uit voor een nieuwe grondwet waarin alle maatschappelijke groepen worden betrokken. “Een democratisch, liberaal maatschappelijk contract is niet alleen een behoefte, maar een noodzaak”, zei hij. Gelijke toegang tot de moedertaal, bijvoorbeeld in het onderwijs, moet net zo goed wettelijk worden gewaarborgd als de bescherming van culturele identiteit.
Advocaat: symboliek alleen is niet voldoende
Ook de voorzitter van de Orde van Advocaten van Amed, Abdulkadir Güleç, benadrukte dat puur symbolische gebaren niet voldoende zijn. De “Commissie voor Nationale Solidariteit, Broederschap en Democratie” die in de Turkse Nationale Assemblee is opgericht, heeft weliswaar belangrijke gesprekken gevoerd, maar concrete politieke stappen laten nog op zich wachten. “De commissie heeft geluisterd, maar ze heeft niet gehandeld”, aldus Güleç. Hij herinnerde aan de tot nu toe niet uitgevoerde uitspraken van het EHRM in de zaak van Selahattin Demirtaş en Abdullah Öcalan, waarin het Hof de toepassing van het recht op hoop eiste.
Kritiek op de omgang van de staat met taal en symboliek
Güleç uitte ook scherpe kritiek op de omgang met de Koerdische taal en culturele uitingsvormen. Zo werd Koerdisch onderdrukt tijdens commissievergaderingen en kreeg voetbalclub Amedspor een boete vanwege een Koerdisch reclameslogan op de shirts. “Dergelijke maatregelen ondermijnen het vertrouwen in politieke openheid”, aldus Güleç. Een fundamentele maatschappelijke doorstart is alleen mogelijk als de rechten van minderheden wettelijk worden beschermd.
Bakırhan: Deze kans mag niet worden gemist
Tot slot benadrukte DEM-voorzitter Bakırhan dat er een voorzichtig dialoogproces op gang is gekomen dat ondanks alle moeilijkheden niet mag worden afgebroken. De afname van het geweld en de bereidheid tot dialoog zijn historische kansen. “Sommigen lijken er alles aan te doen om dit proces te doen mislukken, maar wij laten ons daar niet door van de wijs brengen”, zei hij. De samenleving is rijp voor een democratische oplossing, aldus Bakırhan.
Met betrekking tot Abdullah Öcalan zei Bakırhan: “Hij zit al 26 jaar gevangen, maar blijft een centrale speler voor vrede. Als zijn omstandigheden worden verbeterd, kan hij bijdragen aan een oplossing.” De politicus riep de regering ten slotte op om een signaal af te geven, bijvoorbeeld door zieke gevangenen vrij te laten, een einde te maken aan het onder curatele stellen van gemeenten en alle burgers gelijk te behandelen in de rechtsstaat. “Als we nu de juiste stappen zetten, kunnen we samen een democratische republiek voor 86 miljoen mensen creëren. Als we dit moment missen, lopen we het risico de fouten uit het verleden te herhalen.”
Bron: ANF