Sozdar Avesta, lid van de Raad van Voorzitters van de KCK (Unie van Koerdische Gemeenschappen), sprak met Stêrk Tv over de huidige stand van zaken van het vredes- en democratisch proces in Turkije en gaf zijn visie op de recente ontmoeting met de Koerdische leider Abdullah Öcalan, die plaatsvond na een onderbreking van meer dan een maand.
Het eerste deel van het diepgaande interview werd gepubliceerd door ANF Nieuwsagentschap en luidt als volgt:
Na een onderbreking van meer dan een maand vond op 28 augustus opnieuw een ontmoeting plaats met de Koerdische leider Abdullah Öcalan. In een boodschap gaf de Koerdische leider Abdullah Öcalan zijn visie op de stand van zaken van het proces. Hij zei dat het proces moet worden uitgevoerd met de precisie van een chirurg die zijn mes hanteert. In dit verband benadrukte hij ook nogmaals drie sleutelbegrippen die noodzakelijk zijn voor een oplossing: vrede, democratische samenleving en integratie. Hoe beoordeelt u dit?
Voordat ik uw vraag beantwoord, wil ik graag van de gelegenheid gebruik maken om alle martelaren van de revolutie van Koerdistan eerbiedig, respectvol, dankbaar en liefdevol te herdenken door stil te staan bij kameraad Nûreddîn Sofî, commandant van de HPG en pionier van de Rojava-revolutie, die in augustus de marteldood stierf, en Koçero Urfa, commandant van de Apollo Academies, Bahtiyar Gabar, Mordem Çewlîg, commandant van het Zap-gebied, en Çiya Rizgar, lid van Komalên Ciwan, die als martelaar is gevallen als gevolg van gezondheidsproblemen. We zijn deze helden veel dank verschuldigd. Als volk en in het bijzonder als vrouwen van Koerdistan kunnen we vandaag de dag in het Midden-Oosten spreken over vrijheid, democratie, gelijkheid, strijd, vrouwenrechten en mensenrechten dankzij het offer van deze martelaren. Nogmaals, ik eer onze martelaren met respect en eerbied. We zullen trouw blijven aan hun nalatenschap en onze strijd voortzetten op hun pad totdat hun doelen zijn bereikt.
Nu maak ik namens mijzelf en al mijn kameraden van deze gelegenheid gebruik om de leider van het Koerdische volk, Abdullah Öcalan, mijn eindeloze groeten, verlangen en liefde over te brengen. Op basis van zijn oproep tot vrede en een democratische samenleving werd dit jaar op 1 september, de Wereldvredesdag, overal ter wereld gevierd. Ik vier opnieuw 1 september, Wereldvredesdag, met degenen die strijden voor vrede, vrijheid, democratie en gelijkheid, en groet iedereen die op 1 september aan acties heeft deelgenomen.
Het proces dat door leider Öcalan in gang is gezet en nog steeds wordt voortgezet, heeft een beslissende en historische fase bereikt. Sinds december vorig jaar heeft hij zeer belangrijke stappen gezet. Elf maanden geleden, op 24 oktober, riep MHP-voorzitter Devlet Bahçeli leider Öcalan op om een einde te maken aan de gewapende strijd en een democratisch en vredesproces op gang te brengen. Hij drong er bij hem op aan om in het parlement te spreken en zelfs in gesprek te gaan met de DEM-partijgroep. Leider Öcalan negeerde deze oproep niet en deed op 27 februari 2025 een overeenkomstige oproep voor vrede en een democratische samenleving. Sindsdien zijn er veel belangrijke stappen gezet. Op basis van de oproep van leider Öcalan heeft onze beweging op 1 maart een eenzijdig staakt-het-vuren afgekondigd. Tussen 5 en 7 mei heeft zij haar congres gehouden, waarvan de resultaten op 12 mei openbaar zijn gemaakt. De PKK heeft besloten zichzelf als beweging op te heffen. De belangrijkste stap was vervolgens dat op 11 juli 30 kameraden, waaronder de covoorzitter van onze Uitvoerende Raad, kameraad Besê Hozat, vrienden van het PAJK-bestuur en het PKK-bestuur, een ceremonie hielden waarbij zij symbolisch hun wapens verbrandden.
Deze stappen, ontwikkeld door onze beweging, waren gebaseerd op het filosofische paradigma van leider Öcalan en wekten grote hoop in de regio en zelfs over de hele wereld. Het vergrootte de hoop van de volkeren en in het bijzonder van vrouwen. Het veroorzaakte positieve reacties, vooral in Noord-Koerdistan en Turkije, en bracht de hoop op vrede en democratie terug. Na al deze unilaterale stappen waren er echter meer dan een maand lang geen ontmoetingen met leider Öcalan geweest. Leider Öcalan is de architect van dit proces. Hij is degene die het proces leidt. Alleen vergaderen is niet voldoende. Inmiddels had zijn fysieke vrijheid moeten zijn gewaarborgd. Want daar gaat het om.
Als Vrijheidsbeweging strijden we al vele jaren voor de fysieke vrijheid van leider Abdullah Öcalan. Op dit moment heeft het proces een punt bereikt waarop alleen leider Öcalan het verder kan brengen. Onze beweging heeft duidelijk aangegeven met wie de onderhandelingen moeten worden gevoerd. Dat is het besluit van ons congres. Om de besluiten van het congres te kunnen uitvoeren, moet leider Öcalan fysiek vrij zijn. Maar gezien de huidige stand van zaken en gezien wat leider Öcalan tijdens de laatste bijeenkomst heeft gezegd, zijn er enkele gevaren voor het proces. Wij zien die ook. Onze kameraden hebben namens onze beweging het publiek hierover geïnformeerd. De retoriek die door de staat, en met name door de AKP-regering, wordt gebruikt, brengt het proces in gevaar. Men moet zich hiervan bewust zijn. Zij handelen niet verantwoordelijk. Zij handelen niet oprecht of serieus. Zij handelen pragmatisch, in overeenstemming met hun belangen. Hetzelfde werd waargenomen bij de laatste vorderingen.
Na de ceremonie waarbij wapens werden verbrand, deed de Turkse president enkele uitspraken die positief werden ontvangen. Ook onze beweging beoordeelde deze uitspraken als positief, maar toen begon Erdoğan het proces uit te hollen voor zijn eigen belangen. Dit zijn zaken die voor iedereen duidelijk zichtbaar zijn. Het is met het oog op het proces als geheel dat leider Abdullah Öcalan spreekt over de noodzaak van een “chirurgische ingreep”. Met andere woorden, wat nodig is, is een correcte, constructieve interventie. En alleen leider Öcalan is in staat om dit te doen. Omdat dit het project van leider Öcalan is, zijn idee. Omdat hij dit proces leidt. Het is niet voldoende dat de deuren van Imrali worden geopend; hij moet daar ook worden vrijgelaten.
Zoals de kameraden onlangs in andere interviews hebben aangegeven, wil ik ook de rol benadrukken van hun media en bepaalde personen die de speciale oorlog dienen en de agenda op zijn kop willen zetten. Ze zeggen dingen als “Apo wil Imrali niet verlaten”. Leider Öcalan moet worden vrijgelaten; hij zal zijn werk doen waar hij dat nuttig acht. Maar de voorwaarden voor zijn fysieke vrijheid moeten worden gegarandeerd. Tot nu toe zijn er nog geen stappen in die richting gezet. Integendeel, de gesprekken werden al vóór de wapenverbrandingsceremonie teruggeschroefd. De delegatie is naar Imrali gegaan, maar dit proces kan niet alleen met hen worden uitgevoerd. Er zijn veel mensen die leider Öcalan wil ontmoeten. Hij moet bijvoorbeeld relaties aangaan met intellectuelen, grondwetsdeskundigen en mensen die ideeën hebben over de oplossing om deze kwestie te bespreken. Veel mensen willen naar leider Öcalan gaan. Hij moet volledig bij het proces worden betrokken; als dat niet gebeurt, zal dit proces niet werken. Dat is een feit. Bahçeli verwelkomde de stappen die leider Öcalan heeft gezet. Hij verwelkomde hem als leider van deze beweging. Hij verklaarde dat de inspanningen van leider Öcalan zeer positief en constructief waren. Maar aan de andere kant, als we kijken naar de media van de AKP die de speciale oorlog dienen, blijven ze de retoriek van ‘terrorisme’ gebruiken. Ze zeggen nog steeds dat het probleem ‘het terrorismeprobleem’ is. Ze willen de Koerdische kwestie negeren, ze willen het afdoen als onbelangrijk.
Ik benadruk het nogmaals: als Vrijheidsbeweging is onze niet-onderhandelbare eis de fysieke vrijheid van leider Öcalan. Hij speelt een cruciale rol in dit proces, en tegen degenen die hopen hem als instrument te kunnen gebruiken, wil ik zeggen: ‘Wees serieus!’.
In zijn boodschap van 1 september herhaalde leider Öcalan dat hij achter zijn historische oproep staat en dat hij een fundamentele rol kan spelen. Dit biedt het proces een geweldige kans. Leider Öcalan is het best voorbereid op deze kwestie. Dit alles is een geweldige kans voor het proces. Daarom benadrukken wij als Vrijheidsbeweging dat ons volk en onze internationale vrienden hun strijd voor de fysieke vrijheid van leider Öcalan geen dag mogen verminderen. Ze moeten hun strijd juist intensiveren. Deze maand houdt het Comité van Ministers van de Raad van Europa bijvoorbeeld zijn jaarlijkse vergadering tussen 15 en 19 september. Het onderwerp van het zogenaamde ‘recht op hoop’ zal ook op de agenda staan van het Comité van Ministers van de Raad van Europa tijdens deze bijeenkomst. De beslissingen die zij nemen, zullen zeer belangrijk zijn. De beslissingen die zij nemen, zullen een zeer ernstige impact hebben op het proces. Er moet een positieve beslissing worden genomen om het proces positief te laten verlopen. De Turkse staat moet deze beslissing onmiddellijk uitvoeren. Tien jaar zijn verstreken sinds het besluit werd genomen. Leider Öcalan zit gevangen in Imrali en hij levert daar grote inspanningen om de Koerdische kwestie op te lossen. Hij heeft het manifest voor vrede en een democratische samenleving opgesteld; hij is de pionier van dit paradigma. Daarom verwerpen wij als Vrijheidsbeweging de huidige benaderingen en aanvaarden wij die niet. Degenen die beweren dat onze beweging verzwakt zou zijn, dat ze op het punt stond te worden uitgeroeid en dat dat de reden zou zijn geweest waarom leider Öcalan tussenbeide kwam, houden zichzelf voor de gek. Onze beweging heeft meer strijdkracht dan twintig jaar geleden en leider Öcalan wordt door meer mensen dan ooit tevoren omarmd. Degenen die een oppervlakkige benadering hanteren, houden zichzelf voor de gek. En dat is geen dreigement. Het gaat er gewoon om de ogen te openen voor de realiteit. Degenen die tot voor kort dreigementen hebben geuit, moeten niet alleen hun woorden, maar ook hun mentaliteit bijstellen. Degenen die zeggen dat de Koerdisch-Turkse broederschap zich veel meer heeft ontwikkeld dan voorheen, Erdoğan, die op 26 augustus, de verjaardag van Malazgirt, opnieuw de Koerden bedreigde. Dit is onaanvaardbaar. Wij verwerpen en weigeren deze retoriek, deze mentaliteit, deze benadering volledig, ongeacht het doel dat ermee wordt gediend.
Leider Öcalan heeft dit proces bevorderd om zijn verantwoordelijkheid jegens het volk en de samenleving te vervullen. Hij nam deze last op zich en bevorderde het proces omdat hij in staat was deze rol te vervullen. Daarom moet de weg voor het proces worden vrijgemaakt. Leider Öcalan moet het proces kunnen ontwikkelen onder omstandigheden waarin zijn fysieke vrijheid wordt gegarandeerd.
Er is een parlementaire commissie opgericht, maar tot nu toe heeft deze commissie nog geen ontmoeting gehad met de Koerdische leider Abdullah Öcalan. Hoe beoordeelt u deze situatie en in het algemeen het werk van de commissie? U noemde ook het ‘recht op hoop’, dat nog steeds niet is geïmplementeerd. Hoe beoordeelt u dit?
Het hele publiek volgt deze beslissing en de commissie die is opgericht op de voet. Als de commissie haar taken had vervuld zoals leider Öcalan voor ogen had, zouden veel obstakels in het proces inmiddels uit de weg zijn geruimd. Het doel van de commissie is om de obstakels in het proces één voor één in kaart te brengen, zich daarop te concentreren, ze weg te nemen en hoop, vertrouwen en broederschap te creëren onder de volkeren in de samenleving met betrekking tot het proces, zodat iedereen zich achter het proces schaart. De commissie is vanaf het begin verkeerd te werk gegaan. Leider Öcalan is degene die de commissie heeft voorgesteld; hij is de architect ervan. Zoals de voorzitter van de MHP zei, had Öcalan eerst naar het parlement moeten komen en zijn gedachten met de commissieleden moeten delen over waarom deze commissie is opgericht en hoe zij zou moeten werken. De leden van de commissie hadden dit met hem moeten bespreken. Als het doel van de commissie is om de Koerdische kwestie op te lossen en de obstakels die dit in de weg staan weg te nemen, dan moet zij een aanpak hanteren die hierop is afgestemd. Als het doel van deze commissie is om het proces tot zijn uiteindelijke doel te brengen, moet leider Öcalan met de commissie spreken. De commissie is verkeerd begonnen, omdat ze doet alsof leider Öcalan geen deel uitmaakt van dit proces, alsof hij deze ideeën niet heeft ontwikkeld, alsof hij op 27 februari geen oproep heeft gedaan, alsof onze beweging geen eenzijdig staakt-het-vuren heeft afgekondigd, alsof de wapenverbrandingsceremonie niet heeft plaatsgevonden, alsof er niets aan de hand is. De commissie is opgericht en deze commissie spreekt met iedereen. Het is alsof de mensen tot nu toe niets hebben gezien, alsof de advocatenorden, mensenrechtenorganisaties, soldatenfamilies, vredesmoeders en maatschappelijke organisaties nooit in dit land hebben geleefd en het net bij hen is opgekomen om naar hen te luisteren. Ten eerste, op basis waarvan wordt er naar hen geluisterd, wat wordt er gezegd en wat wordt er gevraagd? Natuurlijk is het niet verkeerd om naar mensen te luisteren, maar op deze manier wordt tijd verspild en wordt de aandacht van de mensen in feite afgeleid. Ze holleert ook het proces dat in gang is gezet. Op deze manier kan deze commissie het probleem niet oplossen. Hun werk tot nu toe heeft niet geleid tot wat van hen werd gevraagd. Ze noemen het de “Nationale Commissie voor Solidariteit, Broederschap en Democratie”, maar er is geen democratie, geen broederschap en ze doen niet veel moeite voor solidariteit.
Om maar één voorbeeld te noemen. Ik ben me ervan bewust dat er al veel beoordelingen zijn gemaakt over het incident met de Vredesmoeders, maar ik wil ook iets zeggen omdat het erg belangrijk is en niet zomaar een gewone kwestie. Ze hebben de Vredesmoeders uitgenodigd in het parlement om met hen te praten. Waar hebben de Vredesmoeders decennialang voor gevochten? Waarom zijn hun kinderen de bergen ingegaan? Waarom zijn ze als martelaren gevallen? Wat zijn de eisen van die moeders? Ze moeten deze vragen stellen, en de moeders zullen in hun moedertaal antwoorden. Waarom zijn hun kinderen naar de bergen gegaan? Ze zijn naar de bergen gegaan omdat ze geen recht hadden om hun moedertaal te spreken, omdat hun cultuur verboden was, omdat hun Koerdische identiteit niet werd erkend, omdat hun Koerdische bestaan niet werd erkend en omdat ze het slachtoffer waren van genocide. Daarom is de PKK haar strijd begonnen. Alsof dit allemaal niet bestaat, zeggen ze tegen moeders die hun moedertaal willen spreken: “Je mag hier geen Koerdisch spreken; je bevindt je onder het dak van het parlement.” Hoe kan dit parlement een democratisch parlement zijn? Hoe kan er een democratische republiek worden opgericht? Het project van leider Öcalan is namelijk de oprichting van een democratische republiek. Zolang de republiek niet democratisch is, kan geen enkel probleem in Turkije worden opgelost. Hoe kan het monddood maken van moeders worden gerechtvaardigd door enig geweten, enige moraal? Ik veroordeel deze mentaliteit.
De leden van de commissie die echt geloven in democratie en vrijheid, die echt willen dat de Koerdische kwestie wordt opgelost, dat er nationale solidariteit komt in Turkije en de regio, dat er een positieve en democratische integratie komt en dat er broederschap ontstaat tussen volkeren, hadden zich moeten verzetten tegen deze aanpak van de commissie om de moeders het zwijgen op te leggen.
Ze zijn niet lid geworden van de commissie om te doen wat de AKP van hen verlangt. Als de AKP het proces had geleid, was het niet nodig geweest om een commissie in te stellen. In feite is de AKP niet van plan dit proces te leiden. Deze commissie is tot stand gekomen dankzij de inspanningen en het harde werk van leider Öcalan, maar het grootste onrecht jegens de moeders is binnen de commissie begaan. Ze hebben het in de notulen opgenomen als “onbegrijpelijke taal”. Hoe kan op deze manier broederschap worden opgebouwd in Turkije? De commissie vervult haar taken niet.
In zijn boodschap spreekt de Koerdische leider Abdullah Öcalan over een democratische samenleving, vrede en integratie. Hoe beoordeelt u dit op basis van deze benaderingen? Hoe beoordeelt u deze boodschap?
De commissie moet zich op deze kwesties concentreren. Wat betekenen deze sleutelbegrippen? Zonder interne vrede, zonder dat iedereen vrij kan leven in zijn moedertaal en met zijn ideeën, kan er geen democratische samenleving worden gevormd. Om een democratische samenleving te vormen en democratische integratie met de staat te ontwikkelen, zijn de bijbehorende wetten noodzakelijk. Dit is niet iets dat met louter retoriek kan worden bereikt. De taak van de commissie is het opstellen van wetten. De eerste wet van de commissie moet zijn om de fysieke vrijheid van leider Öcalan te garanderen. Hij is de architect van dit project. Er moeten wetten worden aangenomen op basis waarvan de Koerdische kwestie zal worden opgelost. Maar deze commissie heeft zelfs geen wet opgesteld zodat een moeder haar moedertaal kan spreken. Het volk, de democratische krachten, moeten dit zien. Er moeten moedige stappen worden gezet, er moet moedige taal worden gebruikt en er moeten moedige inspanningen worden geleverd. Een laffe aanpak is verkeerd. Ze voeren al veertig jaar oorlog met deze mentaliteit, maar ze hebben niets bereikt. Zoals leider Öcalan zegt, is het ons doel om een einde te maken aan dit grote leed. We hebben met alle oprechtheid aan dit proces deelgenomen. Maar niemand moet denken dat dit eeuwig zal duren. Daarom wil ik dit benadrukken: de commissie moet bovenal haar taken op zich nemen, zich niet laten beïnvloeden door een regerende partij en handelen in het belang van de samenleving en de hoop die is gewekt.
De voormalige parlementsvoorzitters hielden een toespraak waarin ze zeiden dat het recht op hoop onmiddellijk moet worden geïmplementeerd. Natuurlijk zeggen ze dit nadat ze hun ambt hebben neergelegd, niet terwijl ze in functie zijn, maar het blijft belangrijk. De commissie moet moediger zijn; aangezien ze zo’n last op zich heeft genomen, moet ze haar taken vervullen. Als ze dat doet, kan ze dit proces in stand houden. Maar als ze dat niet kan, zal dit proces niet op deze manier worden voortgezet. Als Vrijheidsbeweging zullen we niet toestaan dat iemand dit proces ondermijnt. We weten dit maar al te goed. We hebben ervaring; we strijden al 50 jaar onder leiding van Abdullah Öcalan. Zo heeft leider Öcalan op 1 september 1998 een staakt-het-vuren afgekondigd. Wat volgde was dat er binnen 40 dagen een internationale samenzwering tegen leider Öcalan werd gesmeed. Als leider Öcalan zich voor de vrede en om verder leed te voorkomen naar de bergen had gewend in plaats van naar Europa, wie weet waar de oorlog dan toe had geleid? Leider Öcalan richtte zijn aandacht op Europa, zodat het probleem democratisch en vreedzaam kon worden opgelost. Maar zij ontwikkelden de internationale samenzwering. Een eenzijdig offer is nooit voldoende. Turkse staatsfunctionarissen, met name AKP-functionarissen, moeten dit inzien.
Devlet Bahçeli moet ook zijn woorden nakomen. Hij zei eerder: “Een vogel kan niet vliegen met één vleugel.” Dat is een belangrijke uitspraak, maar die moet ook in de praktijk worden gebracht. De omstandigheden van leider Öcalan moeten onmiddellijk worden verbeterd, zijn recht op hoop moet worden erkend en zijn fysieke vrijheid moet worden gewaarborgd. Zonder dat zal het proces niet tot een succesvol einde worden gebracht en zal er geen conclusie komen die ons of ons volk tevredenstelt.
Bron: ANF