- Noord-Koerdistan
Nadat de Turkse staat het vredesinitiatief van 2013 had verstoord, werd iedereen die in Koerdistan woonde of daar het leven had verloren het doelwit van een speciaal oorlogsbeleid. Tijdens het vredesproces werden begraafplaatsen van de Koerdische vrijheidsstrijders, die in veel steden waren aangelegd, gebombardeerd of met bulldozers vernietigd. Deze aanvallen leidden tot grote morele en humanitaire verontwaardiging en lieten veel begraafplaatsen in puin achter. Gedurende ongeveer tien jaar waren deze gebieden ook verboden terrein voor burgers en families.
Begraafplaats volledig verwoest
De Herekol-begraafplaats, die eerst werd gebombardeerd en vervolgens in 2017 door overstromingen werd beschadigd, is nu een vlak, kaal gebied. Deze begraafplaats, ook bekend als de Şehîd Azîme en Şehîd Resul Goyî-begraafplaats van martelaren, werd in 2014 aangelegd in de regio Çemê Karê in het district Pervari van Siirt. Er is niets meer over van de begraafplaats, waar 63 gesneuvelde strijders begraven lagen, behalve een paar kapotte grafstenen en tuinmuren. Families die na enige tijd het gebied bezochten, troffen alleen een vlak veld en kapotte stenen aan, terwijl het lot van de 63 daar begraven lichamen onbekend blijft.
‘We konden de begraafplaats niet bezoeken vanwege beperkingen’
In een gesprek met ANF verklaarde Mehmet Şah Nas dat zijn neef Mahfuz Nas (Edip) in 1998 in Pervari was omgekomen en dat zij, net als andere families, niet op de hoogte waren gebracht van hun stoffelijke resten. Nas was destijds zelf bij het werk betrokken. Hij verklaarde dat degenen die waren omgekomen en op verschillende plaatsen waren begraven voordat het proces werd onderbroken, opnieuw werden begraven op begraafplaatsen voor martelaren toen het proces begon.
“We wisten dat mijn neef was omgekomen, maar we wisten niet waar hij was”, zei Nas. Toen hij na de oprichting naar de martelaarsbegraafplaats ging, zag hij de naam van zijn neef op de grafsteen staan en ontdekte hij pas toen dat hij daar was begraven.
De familie woonde de opening van de begraafplaats bij en bleef daarna op bezoek komen, maar nadat het proces werd onderbroken, konden ze vanwege beperkingen geen toegang meer krijgen tot het gebied.
Eerst gebombardeerd door gevechtsvliegtuigen, daarna met bulldozers met de grond gelijk gemaakt
“De begraafplaats werd eerst gebombardeerd door gevechtsvliegtuigen en vervolgens met bulldozers met de grond gelijk gemaakt. Ze vernielden alle stenen rondom de begraafplaats en de tuinmuur. Daarna werd de begraafplaats getroffen door een overstroming. Er zijn nu tien jaar verstreken en mensen die er nu komen, zeggen dat er niets meer van over is. We hebben de begraafplaats lange tijd niet kunnen bezoeken, maar nu het vredesproces weer op gang is gekomen, kunnen families terugkeren. We hebben ook vernomen dat er een toren wordt gebouwd in de buurt van de begraafplaats”, aldus Nas.
Nas riep op om mensen de mogelijkheid te bieden om de begraafplaatsen van martelaren te bezoeken en zei: “Alle families zouden dat moeten kunnen doen. De heer Abdullah Öcalan zei in 1993: ‘Als we de martelaren ook maar één minuut vergeten, zijn we verraderlijker dan de verraders.’ Onze martelaren zijn onze eer.”
‘Vrede en gelijkheid beginnen met respect voor de doden’
“Het huidige proces is gevormd door de offers die zijn gebracht, de inspanningen die zijn geleverd en het bloed dat tot nu toe is vergoten. Begraafplaatsen van martelaren zijn de eer van dit volk. Deze aanvallen waren in feite gericht op onze eer. Alle begraafplaatsen van martelaren moeten worden herbouwd. Vrede en gelijkheid beginnen met respect voor de doden en voor eer. Nergens anders ter wereld worden begraafplaatsen aangevallen, maar hier zijn veel graven gebombardeerd en zijn botten onder de bestrating begraven. Dit is in strijd met zowel de wet als de mensenrechten”, aldus Nas, die eraan toevoegde dat de Koerden dankzij hun martelaren door de hele wereld worden erkend.
Nas merkte op dat het nieuwe proces afhankelijk is van de vrijheid van het Koerdische volk en benadrukte dat de waarde van vrede en het proces moeten worden erkend.
Bron: ANF