- Turkije
Constitutioneel jurist en politicus Mithat Sancar heeft zich uitgesproken voor de ontwikkeling van een multidimensionale “vredeswet” als basis voor een duurzame politieke dialoog in Turkije. Tijdens een workshop die zaterdag door de DEM-partij in Ankara werd gehouden, benadrukte Sancar de noodzaak van wettelijke regelgeving om het lopende proces naar democratische coëxistentie veilig te stellen en maatschappelijk geloofwaardig te maken.
Leden van de “Commissie voor nationale solidariteit, broederschap en democratie” van de DEM-partij, die is opgericht in het Turkse parlement, evenals advocaten, politici en academici, namen deel aan het evenement met de titel “Wettelijke vereisten in het proces voor vrede en een democratische samenleving”.
Sancar, die lid is van het parlement voor de DEM-partij en lid van de Imrali-delegatie, hield de openingsrede. Hij herinnerde aan recente ontwikkelingen in verband met het nieuwe sociale dialoogproces, waarvan de eerste signalen in oktober waren ontvangen, waaronder een veelbesproken toespraak van MHP-leider Devlet Bahçeli waarin hij verwees naar Abdullah Öcalan. In dit verband waren ook de videoboodschap van Öcalan die in juli werd gepubliceerd en de symbolische verbranding van wapens door een 30-koppige PKK-groep in de buurt van Sulaymaniyah in Zuid-Koerdistan van belang, merkte Sancar op.
Vrede vereist een wettelijke basis
Volgens Sancar is één ding zeker: een duurzaam vredesproces kan alleen worden gebouwd op een duidelijke wettelijke basis. Hij verdeelde de “vredeswet” waar hij om vraagt in drie dimensies:
1. Beëindiging van het geweld: De eerste stap is het wettelijk beëindigen van het gewapende conflict. Dit vereist zowel politieke maatregelen als wettelijke regelingen die geweld vervangen door politieke participatie. “Wanneer het geweld ophoudt, moet democratische politiek zijn plaats innemen”, aldus Sancar. De vroegere gelijkstelling van geweld en onderdrukking moet worden vervangen door een relatie tussen conflictoplossing en democratische participatie, zei hij.
2. De oorzaken van het conflict identificeren en aanpakken: Het tweede onderdeel is het juridisch en politiek onderzoek naar de oorzaken van het conflict. “We noemen het openlijk: het is de Koerdische kwestie”, aldus Sancar. Zonder analyse van de structurele oorzaken en zonder passende hervormingen is duurzame vrede niet mogelijk, zei hij, en daarom riep hij op tot ingrijpende juridische maatregelen die specifiek gericht zijn op discriminatie, vertegenwoordiging en gelijke rechten.
3. Democratische herstructurering en institutionele waarborgen: De derde pijler is de democratische transformatie van de samenleving op lange termijn. Dit omvat juridische hervormingen, institutionele veranderingen en het creëren van juridische garanties voor alle betrokken partijen. “Vertrouwen is gebaseerd op garanties, niet op beloften”, benadrukte Sancar, en merkte op dat sociaal vertrouwen zich niet kan ontwikkelen zonder betrouwbare structuren.
Democratische integratie als sleutel
Een ander centraal thema was de vraag hoe voormalige PKK-strijders in het burgerleven kunnen worden geïntegreerd. Sancar sprak over “democratische integratie”, een term die ook in VN-documenten wordt gebruikt. Deze integratie moet volgens hem in twee dimensies worden bekeken: op korte termijn in termen van politieke participatie en op lange termijn als een alomvattende democratisering waarin individuele rechten – zoals identiteit en gelijkwaardig burgerschap – worden gewaarborgd.
“Wat gebeurt er met de politieke en sociale rechten van gewapende mensen wanneer zij hun wapens neerleggen?”, vroeg Sancar zich af. Het antwoord ligt volgens hem in een wettelijk verankerd, inclusief transformatieproces dat kansen creëert in plaats van nieuwe vormen van uitsluiting te veroorzaken.
Parlement en regering dragen verantwoordelijkheid
Sancar benadrukte herhaaldelijk de bijzondere verantwoordelijkheid van de regering, met name vanwege haar institutionele macht en haar vermogen om controle uit te oefenen. “Het parlement moet zijn rol als hart van het proces vervullen. Tegelijkertijd is het belangrijk om het maatschappelijk middenveld hierbij te betrekken. Alleen op die manier kan een brede maatschappelijke consensus worden bereikt en een echt vredesplan worden opgesteld”, verklaarde hij.
Aan het einde van zijn toespraak benadrukte Sancar dat er ondanks de moeilijke politieke situatie nog steeds ruimte was voor de rechtsstaat en democratie. “We krijgen vaak de vraag of het zin heeft om in een autoritair klimaat over de rechtsstaat en vrede te discussiëren. Maar juist dan is het nodig om op te komen voor gerechtigheid, vrede en democratie.”
Na de toespraak van Sancar werd de workshop achter gesloten deuren voortgezet. Onderwerpen die aan bod kwamen waren onder meer de rechtsgrondslag voor ontwapening en integratie, de uitbanning van discriminatie in het gevangeniswezen, de wettelijke verankering van het “recht op hoop”, hervormingen in het strafrecht na het einde van het conflict, de uitbreiding van de vrijheid van meningsuiting en de tenuitvoerlegging van uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) en het Turkse Constitutionele Hof.
Bron: ANF