- Syrië
Terwijl de Syrische overgangsregering zich voorbereidt op de parlementsverkiezingen die gepland staan tussen 15 en 20 september, wordt het proces geconfronteerd met aanzienlijke juridische, organisatorische en politieke uitdagingen. Deze situatie heeft gevolgen voor zowel het representatieve karakter van de verkiezingen als de algehele structuur van de overgangsperiode voor het Syrische volk, schrijft persbureau ANHA.
Kiesstelsel en een derde benoemde leden
Taha al-Ahmed, voorzitter van de Hoge Kiescommissie van het parlement van de Syrische overgangsregering, heeft aangekondigd dat het nieuwe parlement uit 210 leden zal bestaan. Ahmed Al-Sharaa (Al-Jolani) zal een derde van het parlement benoemen, dat wil zeggen 70 leden, terwijl de overige 140 leden zullen worden geselecteerd via verkiezingscommissies. Deze leden zullen vervolgens worden gekozen door afdelingscommissies en vervolgens via die verkiezingsorganen.
Al-Ahmed verklaarde dat de afdelingscommissies zullen worden geselecteerd door de Hoge Verkiezingscommissie. In juni 2025 kondigde Al-Jolani bij presidentieel decreet aan dat hij een seniorcommissie had gevormd, bestaande uit personen die dicht bij hem staan. Volgens de door Al-Jolani uitgevaardigde wet heeft het benoemde parlement de bevoegdheid om wetgeving voor te stellen en te wijzigen, internationale overeenkomsten te ratificeren en zowel de nationale begroting als algemene amnestieën goed te keuren.
Voorwaarden en waarborgen
Hoewel deze stappen zijn aangekondigd, blijven veel fundamentele wettelijke vereisten en waarborgen onvervuld. Deze omvatten het ontbreken van een uitgebreide volkstelling, die essentieel is voor het houden van transparante verkiezingen, het ontbreken van wetgeving voor het verlenen van vergunningen aan politieke partijen en het feit dat er momenteel geen algemene kieswet bestaat om het proces in Syrië te regelen.
Deze situatie roept ernstige vragen op over de transparantie van het parlement en de mate van vertegenwoordiging van alle segmenten van de Syrische bevolking.
De media hebben Al-Jolani bekritiseerd omdat hij zonder verkiezingen de macht heeft overgenomen. De voorbereidingen voor de verkiezingen lijken in tegenspraak te zijn met Al-Jolani’s eigen verklaringen aan de pers.
Al-Jolani zei: “Het kan tot vier jaar duren voordat er verkiezingen kunnen worden gehouden in Syrië. Voor vreedzame verkiezingen is een algemene volkstelling nodig, evenals het opstellen en aannemen van een nieuwe grondwet, en deze processen kunnen ongeveer drie jaar in beslag nemen.”
Al-Jolani had eerder verklaard dat voor geldige verkiezingen een uitgebreide en volledige volkstelling nodig is. Hij benadrukte dat het zonder adequate infrastructuur en juridische coördinatie met Syriërs die in het buitenland wonen, niet mogelijk zou zijn om verkiezingen te houden.
Uitvoerende macht en het belang van macht
De constitutionele verklaring die in juni 2025 door de overgangsregering is uitgegeven, waarin de overgangsperiode op vijf jaar wordt vastgesteld, verleent ruime bevoegdheden aan het hoofd van de overgangsregering. Hoewel in de verklaring wordt gesteld dat de bevoegdheden moeten worden gescheiden, geeft deze tegelijkertijd Al-Jolani absolute zeggenschap over de definitie van wetgevende, uitvoerende en rechterlijke bevoegdheden.
Waarnemers merken op dat de benoeming van een derde van het parlement door Al-Jolani, samen met de vorming van kiescommissies door middel van afdelingscommissies die zijn opgericht door een niet-gekozen kiescommissie, de dominantie van de uitvoerende macht over de wetgevende instellingen versterkt. Dit vergroot volgens hen het risico dat het komende parlement meer als een symbolisch orgaan dan als een echte wetgevende autoriteit zal functioneren.
Geografische en politieke obstakels
De verkiezingen vinden plaats terwijl de overgangsregering slechts een deel van het Syrische grondgebied controleert. Grote gebieden, waaronder Suwayda (Siweida) en een groot deel van Noord- en Oost-Syrië, vallen nog steeds buiten het gezag van de regering. Daarnaast zijn er gebieden die bezet worden door het Turkse leger en aanverwante huurlingengroepen. Dit roept vragen op over de mate waarin alle Syriërs vertegenwoordigd zullen zijn in het nieuwe parlement.
De overeenkomst die op 10 maart tussen Mazloum Abdi en Al-Jolani is ondertekend, waarin een bepaling is opgenomen om de instellingen van Noord- en Oost-Syrië onder het kader van de staat te brengen, moet nog worden uitgevoerd. Dit heeft geleid tot onzekerheid over de deelname van de bevolking in de regio aan het komende verkiezingsproces.
Binnenlandse en internationale reacties
De constitutionele verklaring en het verkiezingsproces zijn breed bekritiseerd door juridische organisaties en delen van de Syrische samenleving. Er zijn waarschuwingen geuit dat het overgangssysteem de politieke hegemonie versterkt en daarmee de kans op het tot stand brengen van een echt democratische politieke orde ondermijnt.
De overgangsregering beweert echter dat deze verkiezingen “een fundamentele stap in het politieke overgangsproces” vormen en dat hun doel is “de staatsinstellingen te herbouwen en stabiliteit te waarborgen”.
Syrië kent sinds de jaren zestig dezelfde vorm van parlementsverkiezingen, een praktijk die in strijd is met de Syrische grondwet.
De meest recente parlementsverkiezingen in Syrië werden gehouden in 2024.
Bron: ANHA