- Iran
Drie Koerdische mannen werden in de vroege ochtenduren geëxecuteerd in de centrale gevangenis van Ûrmiye (Urmia) wegens “spionage voor Israël” zonder dat hun families of raadslieden op de hoogte werden gesteld. Dit maakte het Kurdistan Human Rights Network (KHRN) bekend in een recent persbericht. De drie mannen zijn Edris Ali en Azad Shojae uit Serdeşt (Sarsasht) in de Iraanse provincie West-Azerbeidzjan en Rasoul Ahmad Mohammad, een inwoner van de Koerdische regio van Irak (KRI).
Een revolutionaire rechtbank in Ûrmiye veroordeelde de drie verdachten in oktober 2023 tot de doodstraf wegens spionage voor Israël. Ze werden ervan beschuldigd de Israëlische geheime dienst Mossad te hebben geholpen bij het vervoer van apparatuur die werd gebruikt bij de moord op de Iraanse nucleaire wetenschapper Mohsen Fakhrizadeh in 2020. De drie mannen verdienden hun brood als kolonisten door ladingen zoals huishoudelijke goederen, waaronder matrassen, televisies, dekens en thee over de gevaarlijke grenzen te vervoeren en de handel tussen de verschillende Koerdische regio’s te vergemakkelijken.
Veroordeling zonder geloofwaardige basis
In tegenstelling tot wat de rechter beweert, ontkenden de drie gedetineerden tijdens hun verhoren en processen alle beschuldigingen van samenwerking met Israël. Zelfs in het officiële rapport van het Ministerie van Inlichtingen staat dat de mannen niet op de hoogte waren van de inhoud van een zending die ze Iran hadden binnengebracht en die mogelijk apparatuur bevatte die gebruikt werd bij de moord in 2020 op nucleair wetenschapper Mohsen Fakhrizadeh.
Nadat hun advocaten in beroep waren gegaan, werd de zaak doorverwezen naar het Hooggerechtshof. Voordat de doodvonnissen officieel bekend werden gemaakt, werden de gevangenen echter geëxecuteerd. De advocaten ontdekten pas op 21 juni 2025 via het officiële justitieportaal Sana dat het Hooggerechtshof de doodvonnissen had bevestigd.
Geheime executie
De drie gevangenen werden haastig en in het geheim geëxecuteerd, hoewel hun doodvonnissen niet officieel aan hun advocaten waren meegedeeld en ze ook geen laatste bezoek van hun familie mochten ontvangen. Ze werden op 24 juni in eenzame opsluiting geplaatst om hen voor te bereiden op de executie en opgehangen in de vroege uren van 25 juni.
Nadat de families over de executies hoorden, zijn ze naar de gevangenis gegaan, maar de autoriteiten hebben tot nu toe geweigerd om de lichamen vrij te geven.
Arrestatie en marteling
Ali en Shojae, die afkomstig zijn uit een grensdorp in Serdeşt, en Rasoul Ahmad Mohammad uit de Koerdische regio van Irak (KRI) werden in juli 2023 gearresteerd door het Ministerie van Inlichtingen in Serdeşt en overgebracht naar de gevangenis van het ministerie in Ûrmiye.
De drie mannen werden maandenlang in eenzame opsluiting gehouden en onderworpen aan zware fysieke en psychologische martelingen om hen te dwingen de beschuldigingen van “spionage voor Israël” te bekennen. Tijdens hun eerste ondervragingen ontkenden ze alle beschuldigingen, maar ze werden gedwongen om valse bekentenissen af te leggen onder foltering.
Juridische bijstand geweigerd
Na meer dan drie maanden in hechtenis mochten ze voor het eerst hun familie bellen en na meer dan acht maanden in eenzame opsluiting werden ze overgebracht naar de Ûrmiye Centrale Gevangenis. Hun proces vond plaats op 23 september 2023 voor een revolutionaire rechtbank in Urmiye en een maand later werden ze ter dood veroordeeld.
Tijdens de onderzoeksfase kregen ze geen toegang tot een advocaat en pas toen de zaak voor de rechter kwam mochten ze een advocaat raadplegen.
Doodstraf en hoger beroep
In een apart proces werden ze veroordeeld tot drie jaar en zeven maanden gevangenisstraf en een boete voor “het smokkelen van alcohol”.
Op 5 november 2024 verklaarde een woordvoerder van de rechterlijke macht van het regime dat drie mensen ter dood waren veroordeeld in het kader van het onderzoek naar de moord op Fakhrizadeh. Zonder de namen van de drie mannen te noemen, verklaarde hij: “In de zaak van de moord op de martelaar Fakhrizadeh werden drie mensen tijdens de voorlopige hoorzitting ter dood veroordeeld wegens spionage voor Israël. In deze zaak werden acht mensen gearresteerd in de provincie West-Azerbeidzjan, van wie er drie de apparatuur die gebruikt werd bij de moord hadden binnengesmokkeld onder het mom van alcoholhandel. Deze drie mensen werden in eerste instantie ter dood veroordeeld en hun zaken worden momenteel behandeld in hoger beroep.”
Nadat hun advocaten beroep hadden aangetekend, werd de zaak doorverwezen naar het Hooggerechtshof. Nog voordat de doodvonnissen officieel bekend waren gemaakt, werden de gevangenen geëxecuteerd. Hun advocaten kwamen er pas via het officiële justitieportaal Sana achter dat het Hooggerechtshof de doodvonnissen op 21 juni 2025 had bevestigd.
Cover © Koerdistan Mensenrechten Netwerk