- Turkije
Vier jaar na de dodelijke aanslag op het hoofdkantoor van de HDP in Izmir is de naam van Deniz Poyraz opnieuw een symbool geworden van de strijd tegen politiek geweld en straffeloosheid. Op de herdeningsdag van de moord op de Koerdische vrouw verzamelden familieleden, vrienden en vertegenwoordigers van talrijke maatschappelijke groeperingen en partijen zich bij haar graf op de begraafplaats in het district Buca. Tegelijkertijd werden in verschillende provincies parallelle herdenkingsevenementen gehouden.
Grafbezoek in Izmir
De centrale herdenking begon met een minuut stilte voor “allen die hun leven verloren in de strijd voor vrijheid en democratie”. Onder de deelnemers waren leden van het Moeders van de Vrede-initiatief, activisten van de vrouwenbeweging TJA, parlementsleden van de Volkspartij voor Gelijkheid en Democratie (DEM) en talloze burgers.
Müzeyyen Kortak van de Vredesmoeders bracht hulde aan Poyraz als het “ereschild van onze beweging” en benadrukte: “Zolang we leven, zullen we doorgaan op haar pad. We accepteren niet dat Deniz zonder reden is geëxecuteerd.”
DEM parlementslid Adalet Kaya beschreef de daad als een “georganiseerde aanval op het vreedzaam samenleven van volkeren”. “Deniz Poyraz was niet zomaar een mens, maar een vertegenwoordiger van miljoenen mensen. Ze was niet toevallig het doelwit – het was een gerichte aanval op de waarden van gelijkheid, vrede en solidariteit. Maar haar stem werd niet tot zwijgen gebracht – die leeft voort in ons politieke werk.”
De moeder van Poyraz, Fehime Poyraz, sprak ook tijdens de ceremonie en benadrukte de persoonlijke en collectieve dimensie van de misdaad: “Als mijn kracht me in de steek laat, zie ik het gezicht van mijn dochter voor mijn ogen. Dit verdriet is een bron van kracht. Wij vrouwen, wij moeders, zullen nooit buigen.”
Herdenkingen in andere steden
Ook in andere regio’s van Turkije werden herdenkingen gehouden op de sterfdag van Poyraz. In Riha (Urfa) verzamelden leden van de DEM-partij, Moeders van Vrede en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties zich voor het partijkantoor. In een gezamenlijke verklaring riep DEM politica Ayşe Sürücü op tot een volledig onderzoek naar de aanslag. “De aanval was geen geïsoleerd incident, maar het resultaat van een klimaat van geïnstitutionaliseerd geweld, racisme en straffeloosheid. Zonder de onthulling van degenen die achter de aanslag zitten, kan er geen sprake zijn van een rechtvaardige rechtsstaat,” benadrukte Sürücü.
In Meletî (Malatya) verzamelden partijleden en activisten zich bij het lokale DEM-kantoor. De medevoorzitter van de provinciale vereniging, Nurhayat Şimşek, benadrukte: “Deniz’s inzet voor rechtvaardigheid is een blijvende missie voor ons. Haar nalatenschap verplicht ons om haar idealen voort te zetten.”
Deniz Poyraz werd ook herdacht in Mersin. Leden van het Platform voor Arbeid en Democratie en de Moeders van de Vrede namen daar deel aan de herdenkingsdienst samen met DEM parlementslid Perihan Koca. Bedriye Kuş, medevoorzitter van de DEM-partij in Mersin, verklaarde: “Het vertrek van de dader was niet het werk van een individu. Het was een product van een systeem dat gebaseerd is op ontkenning, haatdragende retoriek en de criminalisering van minderheden.”
Perihan Koca voegde eraan toe dat de moord alleen kan worden begrepen in de context van een autoritair systeem dat politiek geweld normaliseert: “Dit bloedvergieten kan alleen worden overwonnen door een democratische grondwet, door een pluralistische en gelijke samenleving. Onze belofte is aan Deniz, haar moeder en iedereen die gerechtigheid eist.”
In Êlih (Batman) kwamen ook talloze vertegenwoordigers van politieke en maatschappelijke organisaties bijeen. Er werden kaarsen aangestoken, foto’s van Deniz Poyraz tentoongesteld en bloemen gelegd in de kantoren van de DBP. De herdenking eindigde met de woorden: “Şehîd namirin” – “De gevallenen zijn onsterfelijk”.
Kritiek op het proces: straffeloosheid voor politieke helpers
Deniz Poyraz (38) werd op 17 juni 2021 in het hoofdkantoor van de HDP in Izmir met meerdere schoten vermoord door Onur Gencer, een rechts-extremist met banden met ultranationalistische kringen binnen het staatsapparaat. Het hoofdkwartier van de partij stond op het moment van het misdrijf onder 24-uurs politiebewaking.
Op die dag zou in het gebouw een bestuursvergadering met ongeveer veertig mensen plaatsvinden, die op korte termijn was uitgesteld. De HDP sprak daarom van een bloedbad dat daar had moeten plaatsvinden. Gencer zelf zei in zijn verhoor dat hij de aanval had uitgevoerd met het doel “te schieten op alles en iedereen die in mijn buurt kwam”.
In 2022 werd Gencer in een controversieel proces veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf. De vraag naar een uitgebreide opheldering van de politieke achtergrond bleef echter onbeantwoord. Familieleden en waarnemers bekritiseren het proces als een “showproces” – de vermeende medestanders bleven ongemoeid en de beroepsprocedure is nog steeds niet afgerond.