Nadat Abdullah Öcalan op 27 februari zijn “Oproep voor Vrede en een Democratische Samenleving” had gedaan, hield de Koerdische Arbeiderspartij (PKK) tussen 5 en 7 mei haar 12e congres. De besprekingen die in oktober 2024 begonnen, toonden de impasse aan die was ontstaan door de op veiligheid gebaseerde aanpak van de Turkse staat van de politieke oplossing van het Koerdische vraagstuk.
Vooral de campagne ‘’Freedom for Öcalan, Political Solution to the Kurdish Question” (Vrijheid voor Öcalan, politieke oplossing voor de Koerdische kwestie) die op 10 oktober 2023 van start ging, leidde tot een brede golf van acties door Koerden en hun bondgenoten. De demonstraties en evenementen die in het kader van de campagne werden georganiseerd, in combinatie met de impasse waarin de Turkse staat zich in de oorlog bevindt en de verschuivende regionale dynamiek, hebben de staat er opnieuw toe aangezet om zich tot Öcalan te wenden.
Alle gesprekken tot nu toe hebben niet geleid tot enige verbetering van de omstandigheden van Öcalan op het eiland Imralı, noch is zijn fysieke vrijheid gewaarborgd. De woordvoerders van de campagne ‘Vrijheid voor Öcalan, politieke oplossing voor de Koerdische kwestie’, Hatip Dicle, Zübeyde Zümrüt en Sinan Önal, hebben de vragen van ANF beantwoord.
De Turkse staat moet politieke en wettelijke stappen ondernemen
Sinan Önal benadrukte dat het belangrijk is om de fysieke vrijheid van Öcalan veilig te stellen, zijn gezondheid en veiligheid te garanderen en hem toe te staan om deel te nemen aan wettige en democratische politiek. Hij zei dat de heer Öcalan een beslissende rol speelt in het bereiken van duurzame vrede.
Önal benadrukte de identiteit van Öcalan als onderhandelaar en zijn vermogen om bruggen te bouwen tussen volkeren in de huidige politieke debatten, en zei: “Na deze historische verklaring moet de Turkse staat politieke en wettelijke stappen ondernemen om een basis voor onderhandelingen te creëren en wettelijke hervormingen door te voeren die de rechten van het Koerdische volk erkennen. Het succes van dit proces is direct gekoppeld aan gelijke burgerschapsrechten, gegarandeerd door een democratische grondwet.”
De PKK moet van terreurlijsten worden verwijderd
Sinan Önal merkte op dat internationale machten ook een rol kunnen spelen in het bevorderen van het proces en benadrukte dat de PKK moet worden verwijderd van zogenaamde terroristenlijsten. Verwijzend naar het feit dat deze lijsten niet langer de huidige realiteit weerspiegelen en de vredesinspanningen belemmeren, benadrukte Önal het belang van het uitoefenen van diplomatieke druk op Turkije.
Önal zei: “De Koerdische beweging zal in deze nieuwe fase prioriteit blijven geven aan democratische politiek, diplomatie en sociale solidariteit. Er is meer nodig dan symbolische steun. De uitvoering van concrete politieke en wettelijke maatregelen zal de geloofwaardigheid van dit proces versterken.”
Diplomatieke druk moet worden uitgeoefend op Turkije
Sinan Önal vervolgt: “Staten in Europa moeten druk uitoefenen op Turkije, de legitieme eisen van het Koerdische volk erkennen en juridische steun bieden voor een oplossing buiten het kader van militarisme. Dit is een historische kans om een einde te maken aan tientallen jaren van conflict en een nieuwe fase in te gaan die gebaseerd is op dialoog, rechtvaardigheid en democratie. Voor het Koerdische volk moet dit proces gezien worden als een bron van vrijheid en voor Turkije als een bron van democratie. De roep om vrede vanuit het hart van het Midden-Oosten zal niet alleen beslissend zijn voor Turkije, maar ook voor de vrede en stabiliteit in de regio.”
We zitten in de derde fase van de wereldwijde campagne
Zübeyde Zümrüt zei dat de oproep van Öcalan op 27 februari de derde fase van de wereldwijde campagne was en voegde eraan toe: “Deze oproep is niet alleen een verklaring, maar presenteert ook een routekaart en een politieke visie voor een democratische oplossing van de Koerdische kwestie.”
Ze herinnerde eraan dat Öcalan, ondanks 26 jaar ernstig isolement, een krachtige boodschap van vrijheid en vrede heeft gebracht. Zümrüt merkte op dat deze oproep met groot enthousiasme werd ontvangen, niet alleen door het Koerdische volk, maar ook door de Turkse samenleving en landen in de hele regio, en wees op het belang van Newroz 2025. Ze voegde eraan toe: “De eisen die door de massa’s in de straten werden geuit, lieten zien hoe wijdverspreid het geloof in vrede is geworden.”
Onze inspanningen zullen intensiever worden en doorgaan
Zübeyde Zümrüt ging ook in op de discussies over het “recht op hoop”: “Juristen vestigen in dit kader de aandacht op het recht op hoop. In september vorig jaar heeft de Raad van Europa als absolute voorwaarde gesteld dat Turkije voor september 2025 een hervorming moet doorvoeren met betrekking tot levenslange gevangenisstraf met verzwarende omstandigheden. Daarom moet deze stap nu gezet worden. Onze campagne is ook gericht op de vrijlating van alle politieke gevangenen. Onze inspanningen op dit gebied zullen worden geïntensiveerd.” Ze voegde eraan toe dat de campagne, die tegelijkertijd zowel binnen Turkije als internationaal wordt gevoerd, de basis legt voor een nieuw democratisch proces.
Europese politiek verdiept zich in Koerdische kwestie
Hatip Dicle herinnerde aan de komende 86e zitting van de Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa, gepland voor eind juni, en kondigde aan dat tijdens deze zitting zal worden geprobeerd Turkije onder druk te zetten om de “recht op hoop”-verordening uit te voeren.
Dicle zei: “Europese instellingen moeten nu concrete stappen ondernemen en ervoor zorgen dat Turkije zijn verplichtingen nakomt.” Hij merkte ook op dat het Turkije-rapport van het Europees Parlement, dat vorige week werd goedgekeurd, lof bevatte voor de oproep van de heer Öcalan. Hij voegde eraan toe: “Dit geeft aan dat het begrip voor de Koerdische kwestie zich verdiept binnen de Europese politiek en dat de verwachting voor een oplossing geïnstitutionaliseerd wordt.”
‘Ik wil Öcalan ontmoeten’ campagne
Hatip Dicle wees erop dat het Comité ter voorkoming van foltering (CPT) nog steeds geen rapport heeft uitgebracht over het bezoek dat het tweeënhalf jaar geleden aan Imralı heeft gebracht. Hij zei dat “het feit dat het CPT onlangs Turkije opnieuw heeft bezocht, maar niet naar Imralı is gegaan, een ernstige reden tot bezorgdheid is. Deze kwesties worden op de agenda gehouden door relevante juridische experts en mensenrechtenorganisaties. Instellingen die hun wettelijke en morele verantwoordelijkheden niet nakomen, ondermijnen het vertrouwen van het publiek.”
Dicle kondigde aan dat er naar verwachting een nieuwe wereldwijde schrijfcampagne van start zal gaan onder het motto ‘Ik wil Öcalan ontmoeten’. Hij zei dat deze campagne het geweten van het internationale publiek vertegenwoordigt dat voor vrede en vrijheid staat.
Er is een sterke wil voor vrede
Dicle merkte op dat er in alle geledingen van de Turkse samenleving een sterke wil tot vrede is ontstaan. Hij benadrukte dat de reactie van het publiek na het overlijden van Sırrı Süreyya Önder dit verlangen naar vrede weerspiegelde en benadrukte dat het belangrijk is dat alle sociale en politieke actoren dit verlangen steunen.
“Vrede heeft duidelijke voorwaarden,” zei Dicle, verwijzend naar onderhandelingen op basis van gelijkheid en een proces dat het maatschappelijk middenveld en politieke vertegenwoordigers omvat. Hij beschreef de huidige debatten als een kans en vervolgde: “Het is essentieel om stappen te ondernemen die de vrijheid van Abdullah Öcalan garanderen en een proces van democratische transformatie op gang brengen. Ondanks het feit dat hij al 26 jaar onder de zwaarste omstandigheden wordt vastgehouden, heeft de heer Öcalan nooit getwijfeld in zijn streven naar vrede. Zijn vrijlating zou de meest fundamentele garantie voor dit proces zijn. Deze stap zou de deur openen naar een gedeelde visie op de toekomst, niet alleen voor de Koerden maar voor alle volkeren van Turkije.”
Onze strijd zal vastberaden worden voortgezet
Dicle sloot af met de volgende opmerkingen: “De vredesonderhandelingen van Nelson Mandela met de regering-De Klerk in Zuid-Afrika zijn het meest relevante en inspirerende voorbeeld. Met Mandela’s vrijlating ging het land in de richting van democratisering en kreeg de zwarte bevolking het recht op zelfbeschikking. Ook in Turkije kunnen vrede en democratie samen vooruitgang boeken. Ook dit moet een proces zijn dat collectief en via sociale consensus wordt opgebouwd.
Alle onderdelen van onze campagne zullen stappen blijven zetten die Turkije aanmoedigen en de vredesagenda levend houden. Onze strijd zal zich vastberaden blijven richten op een nieuw sociaal contract waarin iedereen verantwoordelijkheid neemt en een stem heeft.”