- Italië
Op 27 februari openbaarde Abdullah Öcalan een verklaring getiteld ‘Vrede en democratische samenleving’, waarin hij een nieuw perspectief bood op de Koerdische kwestie in Turkije en een historische stap zette in de richting van een hernieuwd vredesproces. De oproep stond haaks op de bekrompen aanpak die de staat decennialang heeft gevolgd – de Koerdische kwestie reduceren tot een kwestie van terrorisme – en benadrukte de veel diepere en complexere aard ervan. In zijn verklaring benadrukte Öcalan dat de Koerdische kwestie niet louter een veiligheidskwestie is, maar een historische, culturele en sociale. Hij benadrukte dat een dergelijk diepgeworteld probleem niet alleen met militaire middelen kan worden opgelost, maar in plaats daarvan moet worden aangepakt met democratische en politieke oplossingen.
Öcalans oproep kreeg niet alleen in Turkije en Koerdistan, maar ook internationaal veel aandacht. In verschillende verklaringen werd de oproep toegejuicht, waarbij velen benadrukten dat de Turkse staat concrete stappen moet nemen om het proces te laten slagen. Ondanks deze oproep heeft Turkije echter nog geen concrete actie ondernomen. De passiviteit van de staat heeft geleid tot bezorgdheid over de toekomst van het proces en belemmert de inspanningen om tot een oplossing te komen. Deze voortdurende onzekerheid leidt ertoe dat velen twijfelen aan de oprechtheid van de Turkse inzet om de kwestie op te lossen.
ANF Nieuwsagentschap sprak met de voormalige Italiaanse minister van Sociale Solidariteit Paolo Ferrero over de historische oproep van Abdullah Öcalan en de ontwikkelingen die daarop volgden.
Abdullah Öcalan, die al 26 jaar gevangen zit in de Imrali-gevangenis, heeft op 27 februari een historische oproep gedaan voor een democratische oplossing voor de Koerdische kwestie. Hoe beoordeelt u, als aanhanger van de wereldwijde campagne ‘Vrijheid voor Öcalan, politieke oplossing voor de Koerdische kwestie’, deze oproep?
Naar mijn mening is de oproep van Öcalan positief, omdat hij een zeer ernstige kwestie ter tafel brengt. Kan er een politieke oplossing komen voor de kwestie van het Koerdische volk en zijn recht op zelfbeschikking, of niet? Dat is de fundamentele vraag die zijn oproep probeert te beantwoorden. Een andere vraag die hij oproept is of de militaire weg echt de beste methode is om tot een politieke oplossing van deze kwestie te komen.
Het lijkt mij dat Öcalan ‘nee’ zegt – dat de militaire weg niet langer de beste optie is. Het staat buiten kijf dat de gewapende strijd jarenlang noodzakelijk is geweest, en als die strijd niet was gevoerd, zouden we nu niet in de positie verkeren om deze vragen te stellen. Daarom zie ik dit als een politiek voorstel. Het gaat er niet om te ontkennen dat er in het verleden fouten zijn gemaakt, maar eerder om te erkennen dat, gezien het huidige machtsevenwicht, het nu nodig is om naar een ander niveau te gaan. Dat niveau is het politieke proces, en de huidige situatie in Turkije – evenals de betrekkingen met de buurlanden – zou vooruitgang in dit proces mogelijk kunnen maken.
Daarom vind ik de oproep van Öcalan positief. Het is heel belangrijk om erover te discussiëren en na te denken over hoe het kan worden uitgevoerd, want dit is geen gemakkelijke weg. We moeten serieus onderzoeken of deze weg echt mogelijk is en hoe we vooruitgang kunnen boeken in de richting die Öcalan aangeeft.
Hoewel er al enige tijd is verstreken sinds de oproep van de Koerdische leider Abdullah Öcalan, heeft de Turkse staat nog geen concrete stappen ondernomen. Het isolement in de Imrali-gevangenis duurt voort. Hoe realistisch is in deze omstandigheden de oproep aan de Koerdische Arbeiderspartij (PKK) om de wapens neer te leggen?
Ik kan hier niet veel over zeggen, omdat ik denk dat het een zaak is die binnen de Koerdische beweging zelf, binnen de PKK, besproken moet worden. De lijn tussen een juist standpunt en een onjuist standpunt, tussen een constructieve tactiek en een schadelijke, is erg dun, en het is echt moeilijk om iets definitiefs te zeggen.
Vanaf hier, vanuit Italië, kan ik niet zeggen: “Je moet dit of dat doen.” Dat is niet mijn rol en het zou geen zin hebben. Daarom denk ik dat het aan de kameraden is die ter plekke zijn en de situatie aan den lijve ondervinden om het juiste perspectief te bepalen en dienovereenkomstig te handelen. Tegelijkertijd is het ook belangrijk om te volgen wat voor verklaringen er komen van de Turkse regering of andere politieke partijen die betrokken zijn bij de Turkse politiek – omdat zij ook deel uitmaken van dit gesprek. Naar mijn mening is het belangrijkste op dit moment om te luisteren. In de besprekingen tussen de Verenigde Staten en Rusland bijvoorbeeld, zagen we een situatie waarin de VS een verklaring aflegde en Rusland antwoordde: “We staan open voor onderhandelingen, maar we zijn het er niet mee eens.” En dit werd geaccepteerd als een normaal diplomatiek standpunt.
Dus voor mij is het belangrijkste aspect van Öcalans voorstel dat het de deur naar een dialoog heeft geopend. De PKK heeft ook aangegeven open te staan voor onderhandelingen. De hamvraag is nu hoe we dit proces kunnen starten en bevorderen. Ook al zit Öcalan nog steeds in de gevangenis, hij blijft dit proces begeleiden.
Öcalan probeert dit proces te leiden onder de barre omstandigheden van Imrali, zoals je al zei. Wat zegt het over de oprechtheid van de staat als hij beweert een politieke oplossing te zoeken voor een historische kwestie, maar zijn belangrijkste gesprekspartner in de gevangenis blijft houden?
Ja, je hebt helemaal gelijk. Öcalan in de gevangenis houden is een duidelijke weerspiegeling van de manier waarop de staat het proces benadert. Als de Turkse staat deze kwestie echt met politieke middelen wil oplossen, dan heeft hij de verantwoordelijkheid om gehoor te geven aan deze oproep en stappen in die richting te zetten.
Öcalan kan in de toekomst nog meer verklaringen afleggen of nieuwe richtlijnen geven. Maar het belangrijkste is volgens mij dat de staat deze oproep serieus neemt en in staat is om er werk van te maken. Het is essentieel om de nodige voorwaarden te creëren om Öcalan’s oproep uit te voeren en een veilige en open omgeving voor discussie te garanderen. Het verzekeren van de veiligheid van het Koerdische volk in Turkije moet een topprioriteit zijn. Dit is een van de centrale uitdagingen van dit hele debat. Ik geloof dat de leiding van de PKK in staat is om deze situatie zorgvuldig en effectief te evalueren.
Hier in Europa is het onze verantwoordelijkheid om de oproep van Öcalan te steunen, te erkennen als een positieve stap en alles te doen wat in ons vermogen ligt om te voorkomen dat de Turkse regering doorgaat met haar repressieve houding. We kunnen de positie van de Turkse staat aan de kaak stellen en druk uitoefenen op de Europese regeringen om een positieve bijdrage te leveren aan dit proces. Ook al is het politieke klimaat in Europa op dit moment moeilijk, als er een mogelijkheid is om steun te bieden, moet die worden nagestreefd. Ik denk dat het mogelijk is om een politiek initiatief rond de oproep van Öcalan op te bouwen en het in een positieve richting te duwen.
Is de oproep van Öcalan een ideologische herwaardering of een strategische verschuiving als gevolg van politieke omstandigheden?
Ik geloof niet dat de heer Öcalan is afgestapt van het paradigma dat hij verdedigt. Ik heb onlangs deelgenomen aan een discussie over dit onderwerp aan de Universiteit van Cosenza in Italië. Naar mijn mening is Öcalans denken niet alleen gevormd door politieke of tactische omstandigheden, maar is het gebaseerd op een conceptueel kader dat verder gaat dan dat.
Ik geloof dat Öcalan het zo ziet, en ik ben het met hem eens: het bevrijdingsproces van volkeren, in het bijzonder de Koerdische vrijheidsstrijd, moet het vermogen hebben om zijn vijand te transformeren. Autonomie of onafhankelijkheid kan niet enkel met militaire middelen opgelegd worden; als je de houding van de tegenstander niet kan veranderen, als er geen middenweg gevonden kan worden tussen twee standpunten, dan kan het proces niet slagen. Vanuit het perspectief van materiële macht is het duidelijk dat de Turkse staat militair veel sterker is dan het Koerdische volk. En we hebben gezien dat de Turkse staat niet heeft geaarzeld om verschrikkelijke bloedbaden en ernstige misdaden te plegen.
Daarom is het centrale idee van Öcalan om duidelijk te maken dat het Koerdische volk niet uit is op een militair conflict. Koerden hebben enkel hun toevlucht genomen tot gewapende strijd als antwoord op de voorwaarden opgelegd door de Turkse regering. Dit is nooit de kern van de strategie geweest, maar een noodzaak gedwongen door de omstandigheden.
Vandaag zegt Öcalan dat er een nieuwe stap kan worden gezet en dat het gesprek op een ander niveau moet worden gebracht. Ik zie dit als een positief idee. Het is duidelijk dat er nu een politiek, geen militair proces nodig is, en dit proces moet internationale steun krijgen en zichtbaar worden op het wereldtoneel. Anders kan de Turkse regering doen wat ze wil. Daarom is het zo belangrijk om dit proces in Europa te steunen, om er meer licht op te werpen en om de aandacht van de wereldwijde publieke opinie te trekken. Alleen zo kan worden voorkomen dat de Turkse regering doet wat ze wil.
Na de oproep van Öcalan hebben verschillende landen – waaronder Duitsland – en de secretaris-generaal van de Verenigde Naties (VN), António Guterres, steunbetuigingen afgelegd. Wat is de verantwoordelijkheid van Europa en de VN om ervoor te zorgen dat dit proces slaagt?
Eerlijk gezegd is de Europese Unie (EU) geen deel van de oplossing, maar van het probleem. We kunnen dit duidelijk zien in haar standpunt over Syrië. De EU verschuift vaak van standpunt. Ook in haar relatie met de Verenigde Staten neemt Europa soms een nog problematischer positie in dan de Amerikanen zelf. We kunnen dit ook zien in de huidige omgang met Rusland.
Daarom moeten wij als linkse krachten in Europa dit proces in ons voordeel keren en de oproep van Öcalan steunen. In deze context moeten we ook strijden voor de verwijdering van de PKK van de lijst van terroristische organisaties.
We moeten deze strijd op alle fronten voeren. Wat de VN betreft, die bevindt zich in een iets positievere positie dan de EU. Dat betekent dat daar enkele constructieve stappen kunnen worden gezet, en daar moeten we naartoe werken – omdat Guterres in een positie verkeert om druk uit te oefenen op de Turkse regering.
Ik denk dat de eerste stap een campagne moet zijn om de PKK van de lijst van terroristische organisaties te schrappen. Alleen dan kan een vredes- en dialoogproces beginnen. Voordat er een definitief resultaat wordt bereikt, is het essentieel om de ruimte voor dialoog te heropenen.
Een van de belangrijkste factoren achter de heropening van Imrali na zo’n lange tijd is ongetwijfeld de wereldwijde campagne ‘Vrijheid voor Öcalan, politieke oplossing voor het Koerdische vraagstuk’. Wat moet er volgens jou, als aanhanger van deze campagne, gebeuren in dit proces?
Ik vind absoluut dat deze campagne moet doorgaan. De vraag naar de vrijheid van Öcalan moet nu krachtiger en breder in de samenleving worden uitgedragen. De omstandigheden waaraan Öcalan is blootgesteld zijn ondraaglijk, onvoorstelbaar en onmenselijk. Vooral nu, nadat hij zo’n vredesvoorstel heeft gedaan, wordt de strijd voor zijn vrijlating nog belangrijker. Maar hoe dan ook, deze campagne moet doorgaan, want Öcalan in zulke omstandigheden van isolatie en gevangenschap houden is onaanvaardbaar.
Daarom is, misschien wel op dit moment, de belangrijkste overeenkomst tussen Koerdische bewegingen en solidaire krachten in andere landen de eis voor Öcalan’s vrijheid. Want op dit moment is het heel moeilijk om te zeggen dat vredesbesprekingen kunnen beginnen zolang hij in de gevangenis zit. Als Öcalan wordt vrijgelaten en de onderhandelingen rechtstreeks kan leiden, zal het veel gemakkelijker worden. Het zal misschien niet elk probleem oplossen, maar het zou zeker 90 procent van de kwestie oplossen.
Daarom moet er sterker dan ooit campagne worden gevoerd voor de vrijlating van Öcalan, zodat er eindelijk een echt onderhandelingsproces kan beginnen.
De PKK heeft verklaard dat voor een congres over ontwapening de deelname van de leider van de beweging essentieel is. Wat is op zo’n historisch moment het belang van directe communicatie tussen Öcalan en de beweging?
Het ontwapeningsproces is erg complex en niet gemakkelijk – dat hebben we gezien in voorbeelden over de hele wereld. En zo’n proces kan niet doorgaan zonder dat de meest representatieve figuur van de beweging, haar historische en politieke leider, de kans krijgt om te spreken. Dat is absoluut duidelijk. Naar mijn mening zal dit proces tijd kosten. Daarom moeten we er nu mee beginnen. Er moeten enkele eerste stappen worden gezet om het proces op gang te brengen. Het slechtst mogelijke resultaat zou zijn dat het voorstel van Öcalan om het proces in gang te zetten, in een staat van volledige verlamming terechtkomt. Dat zou uiterst negatief zijn. De Turkse staat moet de eerste stappen zetten om de deur te openen en deze mogelijkheid reëel te maken.
Öcalan heeft de staat een aanbod gedaan, en nu moeten we kijken wat er moet gebeuren om dat aanbod ook maar een millimeter, zelfs maar een centimeter vooruit te helpen. Het proces moet in beweging komen – het mag niet stoppen of bevroren blijven. Op dit punt wil ik nogmaals het belang van Öcalans vrijheid onderstrepen. Omdat ik echt geloof dat zijn vrijlating een historische kans is – niet alleen voor de Koerdische beweging en het Koerdische volk, maar ook voor het oplossen van de Koerdische kwestie als een van de belangrijkste internationale kwesties in het Midden-Oosten.
Bron: ANF