- Rojava/Noord- en Oost-Syrië
Abdullah Öcalan wordt nog steeds in isolatie gehouden in de gevangenis van Imrali Island. Op de 26e verjaardag sprak advocaat Aynur Paşa met ANF over het doel van de internationale samenzwering, de voortdurende isolatie en de belemmering van familie- en advocaatbezoeken.
De internationale samenzwering van 15 februari werd geleid door internationale staten met Turkije in de rol van gevangenbewaarder. Wat was het doel van deze samenzwering? Hoe moeten we de juridische en politieke gevolgen van de samenzwering aanpakken? Als je de ontwikkelingen van die periode vanuit een juridisch perspectief bekijkt, hoe beoordeel je deze situatie dan?
Internationale machten voerden deze samenzwering uit om mensenrechten te schenden en mensen die opkomen voor vrijheid en democratie het zwijgen op te leggen. De internationale samenzwering begon met het vertrek van Öcalan uit Syrië. Omdat hij niet wilde dat de veiligheid van Syrië in gevaar kwam, werd Öcalan gedwongen te vertrekken. In 1999 werd Öcalan vanuit Kenia overgedragen aan Turkije. Hij was het doelwit van een samenzwering op initiatief van internationale mogendheden onder het voorwendsel dat hij “gezocht werd in Turkije”. Hoewel de toenmalige premier van Turkije verrast was door de uitlevering van Öcalan, aarzelde hij niet om de rol van gevangenbewaarder op zich te nemen. Öcalans gevangenneming werd gepresenteerd als een groot succes voor Turkije, maar de toenmalige premier was verrast. Wetten tegen Öcalan waren al voorbereid. Hij werd als het ware voor een showproces gebracht, als een formaliteit om “de procedure te vervullen”. Het resultaat van dit proces was dat de heer Öcalan ter dood werd veroordeeld.
Protocol nr. 6 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens, dat de doodstraf afschaft, werd op 15 januari 2003 geratificeerd en Turkije ondertekende dit protocol in 2005. Bijgevolg was Turkije verplicht zijn strafwetgeving te wijzigen en de doodstraf af te schaffen. Nu de doodstraf is afgeschaft, houdt Turkije de heer Öcalan al 26 jaar gegijzeld op het eiland Imrali met een verzwaarde levenslange gevangenisstraf, die niet minder streng is dan de doodstraf. Zoals bekend is de Imrali-gevangenis een eiland dat aan alle kanten omringd is door water. Het is een van de ergste gevangenissen van Turkije en de weersomstandigheden hebben ernstige gevolgen voor de gezondheid.
Nu we het 27e jaar van de internationale samenzwering ingaan, blijft Öcalan geïsoleerd op het eiland Imrali. Tijdens zijn laatste ontmoetingen met Ömer Öcalan en de delegatie van de DEM-partij verklaarde Öcalan dat de isolatie voortduurt. De rol van het CPT (Europees Comité ter voorkoming van foltering), dat al jaren inspecties uitvoert op het eiland Imrali maar er het zwijgen toe doet, is duidelijk in de voortzetting van dit isolatiesysteem. Hoe beoordeelt u dit voortdurende isolatiesysteem?
Het is algemeen bekend dat volkeren die van vrijheid en democratie houden diep verbonden zijn met en geloven in de heer Öcalan. Het isolement verhindert dat de stem van Öcalan de mensen bereikt. Sinds 2011 heeft de heer Öcalan zijn advocaten niet kunnen ontmoeten en vóór de recente ontwikkelingen was er al meer dan drie jaar geen nieuws van hem. Volgens de wet heeft een gedetineerde het recht om informatie van buitenaf te ontvangen en met de buitenwereld te communiceren. Dit kan via televisie, radio, boeken of andere communicatiemiddelen of door contact met individuen. Ze hebben ook recht op periodieke familiebezoeken en telefoongesprekken. Daarnaast is het het meest basale recht van een gedetineerde om met zijn advocaat te communiceren. Meneer Öcalan heeft geen van deze rechten. Als internationale wetten enige geldigheid hadden, als er een internationale wil was, zou Turkije nu al ter verantwoording zijn geroepen, zouden er beslissingen zijn genomen over Turkije, zou het bestaande isolement zijn opgeheven en zou de heer Öcalan zijn fysieke vrijheid hebben teruggekregen.
Het CPT, of het Europees Comité ter voorkoming van foltering, is een orgaan van de Raad van Europa. Het CPT werd opgericht in 1989 en heeft als hoofddoel mensenrechtenschendingen en foltering in detentiecentra in heel Europa te voorkomen. Het bezoekt regelmatig gevangenissen in lidstaten. Deze bezoeken worden uitgevoerd om te beoordelen hoe de mensenrechten van gedetineerden worden beschermd. Na deze bezoeken stelt het Comité rapporten op en legt deze voor aan de betrokken staten. Tijdens de bezoeken doet het comité aanbevelingen aan de lidstaten over de problemen die het signaleert. Deze aanbevelingen zijn gericht op het verbeteren van de omstandigheden en het voorkomen van mensenrechtenschendingen. Hoewel het CPT de resultaten van zijn bezoeken aan Turkije verschillende keren heeft voorgelegd, is het niet in staat geweest om een serieus standpunt tegen Turkije in te nemen. We vinden het echter veelzeggend dat het Comité van Ministers van de Raad van Europa Turkije in 2024 een termijn van een jaar heeft gegeven met betrekking tot de heer Öcalan. Het is ook van cruciaal belang om gevolg te geven aan het besluit en de gegeven deadline.
Waarom kan Öcalan zijn advocaten al 14 jaar niet ontmoeten sinds juli 2011? Ondanks het feit dat regelmatige bezoeken van advocaten een fundamenteel recht is voor elke gevangene om zijn stem te laten horen in de samenleving, schendt de Turkse staat dit recht al jaren. De officiële aanvragen van advocaten worden vaak onbeantwoord gelaten door het Turkse Ministerie van Justitie en de AKP administratie, en soms worden deze ontmoetingen geweigerd met valse rechtvaardigingen. Hoe beoordeelt u als jurist het wettelijk kader dat de relatie tussen gevangenen en hun advocaten regelt?
Hoewel de rechtsstaat in Turkije als een fundamenteel beginsel wordt beschouwd, zien we inconsistenties in de uitvoering ervan. Politieke gevangenen en hooggeplaatste personen zijn hiervan de meest in het oog springende voorbeelden. De zaak van de heer Öcalan wordt in deze context vaak besproken. Hoewel de rechtsstaat eerlijke en gelijke gerechtelijke procedures vereist, rijzen er ernstige problemen bij de toepassing ervan. Gevangenen in Turkije hebben op grond van het internationaal recht recht op bepaalde rechten, waaronder toegang tot hun advocaten. In het geval van de heer Öcalan zijn er echter aanzienlijke obstakels opgeworpen voor de uitoefening van deze rechten.
Voor elke gevangene zijn regelmatige ontmoetingen met hun advocaten een cruciaal aspect van het waarborgen van hun recht op verdediging. Effectieve juridische vertegenwoordiging vereist ononderbroken communicatie. Helaas is het verbieden van de toegang van gevangenen tot hun advocaten een schending van fundamentele rechtsbeginselen.
Bovendien hebben advocaten het recht om geïnformeerd te worden over disciplinaire straffen die aan hun cliënten zijn opgelegd. Het ontbreken van deze informatiestroom ondermijnt de eerlijkheid en transparantie van de rechtsgang. Advocaten moeten de nodige juridische documenten kunnen voorbereiden om de rechten van hun cliënten te verdedigen en beroep aan te tekenen. In dit geval worden advocaten echter niet voldoende geïnformeerd of krijgen ze geen toestemming om hun cliënt te ontmoeten. Deze situatie kan worden beschouwd als een systematische vorm van isolatie.
Jarenlang zijn er willekeurige disciplinaire straffen opgelegd aan Öcalan in Imrali om zijn nieuwe proces te voorkomen. Het is algemeen bekend dat het opeenstapelen van deze straffen in een dossier dient als middel om elke mogelijkheid tot een nieuw proces te blokkeren. Ondanks de uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) over het “recht op hoop”, wordt Öcalan nog steeds vastgehouden in Imrali. Hoe beoordeelt u deze situatie? Wat is uw juridische beoordeling van zijn al 26 jaar durende detentie?
Öcalan vertegenwoordigt de wil van de volkeren die opkomen voor vrijheid en democratie. In deze context is het isolement van Öcalan ook een isolement van de volkeren. Volgens veranderende wettelijke kaders in verschillende staten heeft een gevangene die tot levenslang is veroordeeld recht op een nieuw proces en het recht om te profiteren van het “recht op hoop”. De beslissing om zijn doodstraf te herroepen en om te zetten in levenslange gevangenisstraf met verzwarende omstandigheden rechtvaardigt de voortdurende extreme isolatie niet. De strenge isolatie die al 26 jaar wordt opgelegd is een duidelijke indicatie van hoe de rechten van de heer Öcalan systematisch zijn geschonden.
In het Turkse rechtssysteem hebben gevangenen die een levenslange gevangenisstraf uitzitten het recht om na een bepaalde periode opnieuw te worden berecht. Dit recht wordt ook erkend door internationale rechtsnormen en mensenrechtenverdragen. De zaak van de heer Öcalan roept ernstige vragen op over hoe effectief dit principe wordt toegepast. De herziening van een vonnis is een dynamisch proces dat de evolutie van het rechtssysteem weerspiegelt. Met andere woorden, veroordeelde personen hebben het recht om een nieuw proces aan te vragen en hun recht op hoop uit te oefenen binnen het kader van veranderende wettelijke normen.
De voortdurende oplegging van een hardvochtig isolement gedurende 26 jaar is een flagrante schending van de fundamentele mensenrechten en wettelijke rechten van de heer Öcalan. Deze langdurige isolatie is in strijd met mensenrechtenprincipes, internationale rechtsnormen, het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) en de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Deze schendingen omvatten beperkingen van de fysieke integriteit, toegang tot gezondheidszorg en het recht op rechtsbijstand.
Na de uitspraak van MHP-leider Devlet Bahçeli “Laat Öcalan komen en spreken in het Parlement”, was zijn neef Ömer Öcalan de eerste die Imrali bezocht. Later, na negen jaar, bezocht ook een delegatie van de DEM-partij Imrali twee keer. Hoe interpreteer je deze bezoeken? Wat zou hun invloed op het politieke proces kunnen zijn?
De aanhoudende crisis in het Midden-Oosten en de pogingen om de regionale kaart te hertekenen hebben Turkije in een kritieke positie geplaatst. De verklaring van Devlet Bahçeli kan in verband worden gebracht met deze bredere context. Degenen die dergelijke eisen stellen, moeten echter begrijpen dat het opleggen van voorwaarden en het onderhandelen over rechten juridisch onaanvaardbaar is. Volgens de wet heeft de heer Öcalan al het stadium bereikt waarin hij zou moeten profiteren van het “recht op hoop”. De Turkse staat zelf is degene die dit recht uitstelt en van de agenda probeert te schrappen. Daarom is het stellen van voorwaarden en het voeren van onderhandelingen over grondrechten per definitie onwettig.
Maar de belangrijkste reden waarom deze kwestie zo’n niveau heeft bereikt, is de wereldwijde weerklank van het “Global Freedom Initiative” dat werd gelanceerd onder de slogan “Vrijheid voor Abdullah Öcalan, een politieke oplossing voor het Koerdische vraagstuk”. De strijd van het Koerdische volk en hun bondgenoten heeft dit moment tot stand gebracht. Als je bedenkt dat het isolement nog niet is opgeheven, lijken deze bezoeken het resultaat te zijn van toenemende druk op Turkije.
We mogen ook niet vergeten dat Turkije, geconfronteerd met politieke, sociale en economische impasses, zich opnieuw op het Koerdische volk heeft gericht. Een historische analyse van Turkije toont aan dat het land zijn belangrijkste verwezenlijkingen beleefde tijdens periodes van Koerdisch-Turkse solidariteit. De eenheid van het Koerdische en het Turkse volk is de sleutel tot het overwinnen van crises. Turkije benadert deze relatie echter niet als een strategisch partnerschap, maar als een tactische manoeuvre. Daarbij voert het een beleid van uitbuiting van Koerdische gevoelens voor zijn eigen belangen. Door uitspraken als “We staan achter het Koerdische volk” probeert Turkije zich een weg uit de bestaande crisis te banen. Het is cruciaal om deze politieke strategieën te herkennen.
Het proces ontvouwt zich op initiatief van de heer Öcalan. Zoals blijkt uit het zevenpuntenvoorstel, is Öcalan klaar voor een oplossing. De democratisering van Turkije en de opbouw van een rechtvaardige samenleving hangen af van de omarming van zijn paradigma. Volgens geruchten zou Öcalan op 15 februari een verklaring afleggen. Iedereen wacht op deze aankondiging. Tot nu toe heeft Turkije deze ontwikkelingen niet op de gewenste manier benaderd, zijn standpunt niet verduidelijkt en niet expliciet gezegd of het van plan is de Koerdische kwestie op te lossen. Na deze verklaring zullen haar intenties duidelijker worden. Een oprechte benadering van de huidige situatie is essentieel. Öcalan heeft al zijn inspanningen gewijd aan vrede, democratie en gelijkheid. Wij hopen op de vrijlating van Öcalan uit Imrali en het bereiken van zijn fysieke vrijheid.
Bron: ANF