Kamal Chomani is politiek analist en promovendus aan de Universiteit van Leipzig. In dit interview met ANF Nieuwsagentschap beantwoordt hij vragen over de zesde parlementsverkiezingen in de Koerdische regio van Irak.
In de Koerdische regio werden zondag parlementsverkiezingen gehouden. De laatste verkiezingen werden gehouden in 2018. Waarom werden de verkiezingen niet na vier jaar gehouden, zoals bepaald in de grondwet?
Het uitstel van de verkiezingen in de regio Zuid-Koerdistan is een duidelijk teken dat het politieke systeem volledig disfunctioneel en autoritair is geworden. De regerende partijen, vooral de Koerdische Democratische Partij (KDP) en de Patriottische Unie van Koerdistan (PUK), hebben voortdurend het democratische proces gemanipuleerd om hun eigen belangen te bevorderen. Deze vertragingen waren opzettelijk en niet louter administratief van aard. Ze kwamen voort uit een diepe angst dat de verkiezingen hun verzwakte legitimiteit verder zouden blootleggen.
De twee heersende families, Barzani en Talabani, nemen niet eens meer de moeite om de democratische façade in stand te houden. Onder druk van de internationale gemeenschap werd de KDP echter gedwongen verkiezingen te houden. Neçirvan Barzani, die het ambt van president van Zuid-Koerdistan bekleedt, was verantwoordelijk voor het vaststellen van de verkiezingsdatum. Hoewel hij de datum twee keer aankondigde, werden beide data geannuleerd.
De PUK en andere oppositiepartijen weigerden aan de verkiezingen deel te nemen zolang niet aan twee belangrijke eisen werd voldaan. Ten eerste drongen ze erop aan dat het aandeel van de minderheden zou worden teruggebracht van elf naar vijf zetels en dat deze zetels over de provincies zouden worden verdeeld. De PUK drong aan op deze eis omdat de KDP misbruik had gemaakt van het minderhedenquotum. De elf zetels, voornamelijk in door de KDP gecontroleerde gebieden, werden over de hele linie gewonnen door aan de KDP gelieerde figuren, gegarandeerd door de speciale stemming van door de KDP gecontroleerde Peshmerga-troepen. Dit systeem ontnam minderheden niet alleen hun politieke zeggenschap en onderdrukte hun rechten, maar stelde de KDP ook in staat om deze zetels te gebruiken als instrument tegen de PUK en andere oppositiegroepen.
Uiteindelijk oordeelde het Iraakse Hooggerechtshof in het voordeel van de PUK, waardoor minderheden zichzelf konden vertegenwoordigen. Het quotum werd teruggebracht tot vijf zetels en het totale aantal zetels in het parlement van de KRI werd teruggebracht van 111 naar 100. Tot teleurstelling van de PUK werd het totale aantal zetels in het parlement van de KRI echter teruggebracht van 111 naar 100. Tot haar teleurstelling gebruikte de PUK echter dezelfde tactiek als de KDP, door speciale Peshmerga-stemmen te gebruiken om de twee minderheidszetels in Sulaymaniyah veilig te stellen voor aan de PUK gelieerde kandidaten.
De tweede eis was dat de Iraakse Hoge Verkiezingscommissie de verkiezingen zou leiden met steun van de Verenigde Naties, en ook deze eis werd ingewilligd.
Deze minachting voor grondwettelijke normen laat zien hoezeer ze vastgeroest zitten in een machtsdeling die hun controle over de regio, de hulpbronnen en de bevolking voorrang geeft boven een echt democratisch proces.
Ze stellen verkiezingen uit, manipuleren stemmen en onderdrukken zo nodig de stemmen van de oppositie om hun macht te behouden. Wat we zagen bij deze uitgestelde verkiezingen was geen democratische oefening, maar een berekende zet om deze dynastieën aan de macht te houden. Het parlement werd twee jaar lang gesloten omdat het Hooggerechtshof van Irak oordeelde dat het ongrondwettelijk was om het mandaat van het parlement te verlengen in 2022 – het jaar waarin Zuid-Koerdistan verkiezingen zou houden.
Kunt u de verkiezingsresultaten beoordelen voor onze lezers?
De verkiezingsuitslag was voorspelbaar. De KDP heeft opnieuw bewezen de dominante kracht te zijn in Hewlêr (Erbil) en Duhok, terwijl de PUK zijn macht heeft behouden in Sulaymaniyah en Halabja. Hoewel de Nifşê Nû (Nieuwe Generatie) beweging terrein heeft gewonnen en de op twee na sterkste kracht in Koerdistan is geworden, zal haar invloed beperkt zijn in een systeem dat gedomineerd wordt door de diepgewortelde netwerken van de KDP en PUK van patronage, milities en controle over staatsinstellingen. De resultaten bestendigen de status quo: de KDP en PUK zetten hun monopolisering van de macht voort, gesteund door hun respectieve milities en economische imperia.
De oppositiepartijen, vooral Gorran, zijn zo goed als ingestort. De ooit veelbelovende kracht voor verandering is irrelevant geworden door het onvermogen om een coherente strategie te presenteren. De ineenstorting van Gorran is te wijten aan de interne conflicten en de overname door de twee zonen van de overleden oprichter van Gorran, Nawshirwan Mustafa. De Nieuwe Generatie, aan de andere kant, heeft geprofiteerd van de ontevredenheid onder de bevolking, maar het is onwaarschijnlijk dat haar numerieke kracht zal leiden tot een belangrijke politieke verandering in het diep corrupte KRI-systeem. En dan hebben we het nog niet eens over het populisme en de neoliberale aanpak van de Nieuwe Generatie om problemen op te lossen. De partij en haar media zijn in handen van een mediamagnaat en zakenman, Shaswar Abdulwahid. De partij is gereduceerd tot de ambities van Shaswar zonder democratische structuur. Het is de partij van een zakenman, meer niet.
Kunnen verkiezingen iets veranderen in zo’n systeem dat gerund wordt door dynastieën en milities?
Ik denk het niet. Verkiezingen in Zuid-Koerdistan zijn niet meer dan een ritueel, een begrip dat de voortdurende heerschappij van de families Barzani en Talabani legitimeert. Dit systeem is niet ontworpen om betekenisvolle veranderingen mogelijk te maken, maar om de macht van die heersende dynastieën te reproduceren. De KDP en PUK controleren de Peshmerga-milities, verdiepen hun invloed op alle staatsinstellingen en manipuleren de economie, waardoor echte democratische verandering onmogelijk wordt door verkiezingen alleen.
Wat we in elke verkiezingscyclus zien, is geen strijd om de macht, maar een overeenkomst om de macht te delen, vermomd als democratie. De verkiezingen zorgen voor een schijn van legitimiteit, maar de echte beslissingen worden achter gesloten deuren genomen, waar deze families middelen, gouverneurs en ministeries verdelen op basis van hun eigen belangen, niet op basis van de wil van het volk. Totdat de greep van deze milities en de economische wurggreep van deze families doorbroken is, zullen verkiezingen in Zuid-Koerdistan een betekenisloos ritueel blijven.
Zijn de politieke partijen in Koerdistan in staat om een verenigd front te vormen tegen de Iraakse centrale regering en om de belangen van het Koerdische volk te vertegenwoordigen?
Nee, de politieke partijen in Koerdistan, vooral de KDP en de PUK, hebben het veel te druk met het consolideren van hun eigen macht om effectief de belangen van het Koerdische volk te vertegenwoordigen of een verenigd front te vormen tegen Bagdad. Ondertussen staat de PUK veel dichter bij Bagdad dan Hewlêr. Bovendien willen de mensen van Koerdistan niet dat deze twee partijen een verenigd front vormen tegen Bagdad, maar ze willen dat deze twee partijen samenwerken met Bagdad, omdat dit beter is voor de economie en ambtenaren van Koerdistan.
De KDP gebruikt de spanningen met Bagdad als een handige afleiding van haar eigen corruptie en falen. Hoewel de PUK streeft naar een betere relatie met Bagdad, helpt de positie van het Iraakse presidentschap, maar het is tot nu toe niet erg succesvol geweest. De KDP profiteert van de perceptie dat Koerdistan voortdurend wordt bedreigd door de centrale regering, waardoor ze interne dissidenten kan onderdrukken en kan vermijden om kritieke kwesties zoals corruptie, bestuur en wanbeheer aan te pakken. Tegelijkertijd gebruikt de KDP de dreiging van Bagdad om haar exclusieve betrekkingen met Turkije voort te zetten en haar toegang tot natuurlijke hulpbronnen, vooral olie en gas, te versterken.
Bovendien zijn de KDP en de PUK meer geïnteresseerd in het verdelen van Koerdistan voor hun eigen voordeel dan in het verenigen ervan. De KDP controleert Erbil (Hewlêr) en Duhok, terwijl de PUK Sulaymaniyah (Silêmanî) en Halabja controleert. Ze opereren als twee afzonderlijke besturen, elk met hun eigen agenda, en hun onderlinge concurrentie verhindert hen om een zinvol eensgezind standpunt in te nemen tegenover Bagdad. Ze vertegenwoordigen niet de Koerdische belangen, maar hun eigen politieke overleving en gebruiken de centrale regering als zondebok om hun interne falen te verdoezelen.
De Nieuwe Generatie Beweging is de op twee na sterkste kracht in Koerdistan geworden, terwijl Gorran veel stemmen heeft verloren. Kunt u hier commentaar op geven?
De opkomst van de Nieuwe Generatie Beweging en de ineenstorting van Gorran zijn veelzeggend, maar ze weerspiegelen ook de diepe ontgoocheling van het Koerdische volk met de traditionele oppositie. Gorran belichaamde ooit de hoop op een nieuwe, progressieve politiek in Koerdistan, maar werd gecoöpteerd door het systeem dat het beweerde te bestrijden. Het leiderschap sloot een compromis met de PUK en verloor zijn legitimiteit als een echte oppositiemacht. Het falen van Gorran om de machtsstructuur uit te dagen maakte de opkomst van de Nieuwe Generatie Beweging mogelijk.
Het succes van de Nieuwe Generatie laat zien dat er nog steeds vraag is naar verandering in het zuiden van Koerdistan, maar de vraag blijft of de Nieuwe Generatie dit momentum kan vasthouden. Hoewel haar opmars naar de derde plaats veelbelovend is, staat ze voor de enorme uitdaging om de diepgewortelde structuren van de KDP- en PUK-regering te doorbreken. Haar vermogen om echte politieke verandering teweeg te brengen naast het KDP-PUK-duopolie wordt beperkt door het feit dat de Nieuwe Generatie wordt geleid door één man die een zakenman zonder ideologie is. Hij is een populist die ondemocratische middelen gebruikt om zijn tegenstanders aan te vallen. Hij is een neoliberaal figuur die erg lijkt op Donald Trump, maar een Trump zonder enige politieke ideologie erachter. Er is een mogelijkheid dat de Nieuwe Generatie toetreedt tot het nieuwe kabinet, waarbij Mesrûr Barzanî van de KDP hen waarschijnlijk zal willen coöpteren en gebruiken tegen de PUK, vergelijkbaar met hoe de KDP dat deed in 2019.
Bron: ANF