- Rojava/Noord- en Oost-Syrië
Raqqa was de hoofdstad van het “ISIS-kalifaat” in Syrië. Zeven jaar geleden stortte het schrikbewind van de jihadisten in. Na een maandenlang en kostbaar offensief om de stad te bevrijden, hesen de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) op 17 oktober 2017 hun vlag in het stadion van Raqqa. Het stadion was een van de laatste bolwerken van de terroristische milities: er werden openbare executies en martelingen uitgevoerd. Twee dagen later kondigde de YPJ (Vrouwelijke Volksbeschermingseenheden), waarvan de strijders de “Slag om Raqqa” hadden geleid, de volledige verdrijving van ISIS aan op het Al-Naim-plein. Maar de jihadisten lieten een verwoeste, met mijnen bezaaide stad en een zwaar getraumatiseerde bevolking achter.
Het bestuur van het bevrijde Raqqa werd overgedragen aan een burgerraad. Het orgaan maakte van Raqqa weer een diverse, multi-identiteit en multireligieuze stad na bijna vier jaar ISIS-heerschappij. In een interview met het persbureau Mezopotamya (MA) sprak activiste Emine Omar van het Vrouwencomité van het Autonoom Bestuur van Noord- en Oost-Syrië over de jaren van wederopbouw in Raqqa en wat er is veranderd in het leven van vrouwen als gevolg van dit proces.
Omar zei: “Raqqa was van groot strategisch belang voor Islamitische Staat. Daarom werd het de ‘hoofdstad’ van het ‘Kalifaat’. Terreur en aanslagen maakten deel uit van het dagelijks leven en Raqqa veranderde snel in een kleurloze en levenloze stad. Zowel mannen als vrouwen droegen zwarte kleding. Vrouwen werden gedwongen de hijab te dragen. Het was niet duidelijk wie zich onder deze kleding bevond. Het doel was om vrouwen elke identiteit te ontnemen.”
Omar sprak over de controle op vrouwen door de zelfbenoemde zedelijkheidspolitie van ISIS, de zogenaamde Hisbah, en zei: “Op straat hadden vrouwen geen kleur. Alles was zwart. Vrouwen werden gedwongen om met huurlingen van ISIS te trouwen. Vrouwen die weigerden werden gestraft. Universiteiten en scholen hielden plotseling op te bestaan.”
Omar beschreef de verwoesting die ISIS in Raqqa heeft aangericht: “De omvang van de verwoesting die is aangericht in de meer dan drie jaar van terreur was ongelooflijk. Toen het zelfbestuur de stad bevrijdde, kreeg het te maken met deze verwoesting. Het begon de wonden vanaf de grond te verzachten. Want ISIS was in elk deel van het leven geïnfiltreerd. Toen Raqqa bevrijd was, maakten de vrouwen hun overwinning duidelijk door hun zwarte chadors af te scheuren. Dat was een symbolisch moment. Na de bevrijding straalde Raqqa weer in de kleuren van het leven. Bovenal verspreiden Arabische vrouwen die de onderdrukking van ISIS hebben ervaren en ondergaan, nu het revolutionaire begrip van Autonoom Bestuur. Ze zetten zich in voor de verdediging van vrouwenrechten in bestuurlijke structuren en organisaties en hebben een vrouwencomité opgericht. Raqqa werd ooit de ‘stad van de dood’ genoemd. Maar de strijd die de vrouwen van Raqqa na de bevrijding hebben gevoerd, heeft er in belangrijke mate toe bijgedragen dat de angst voor ISIS hier is gebroken.”
Vandaag wordt Raqqa heropgebouwd volgens het paradigma van de Democratische Natie, voegde Emine Omar eraan toe. De drie kernelementen zijn democratie, vrouwenemancipatie en sociale ecologie. De praktische realiteit van deze theorie en de droom van een revolutie waarin vrouwen vrij zijn en geen van hen slaaf is, heeft geleid tot grote veranderingen in Raqqa. Als gevolg hiervan zijn veel vrouwen die de stad ontvluchtten onder de heerschappij van ISIS teruggekeerd naar Raqqa. “Met de Rojava-revolutie herkenden vrouwen zichzelf,” zegt Omar en voegt eraan toe: “Ze namen dit zelfbewustzijn overal mee naartoe in hun leiderschapsrol in de revolutie, in hun strijd en hun organisatie, en dus ook in de wederopbouw van Raqqa. Vandaag de dag nemen vrouwen hun rechten als basis op alle gebieden. Assyrische, Arabische en Koerdische vrouwen hebben hun eigen organisaties opgericht. Deze organisaties zijn gebaseerd op vrouwenrechten. De apoïstische filosofie van ‘Jin Jiyan Azadî’ heeft zich over de hele wereld verspreid als slogan van de vrouwenrevolutie. Dat was een heel belangrijk voorbeeld. Maar de strijd tegen de dreiging van ISIS blijft een belangrijke uitdaging – voor ons vrouwen, voor Raqqa en voor de hele autonome regio.”