Sara Lucaroni, auteur van “Het licht van Shengal” zei: “Wat er vandaag in Koerdistan gebeurt, is een van de resultaten van wat het Westerse kolonialisme deze landen heeft aangedaan. Zij die ISIS versloegen werden verraden.”
Het Yazidi bloedbad dat plaatsvond als gevolg van de ISIS aanval op Shengal op 3 augustus 2014, en wat er gebeurde als gevolg van het bloedbad blijft het onderwerp van literaire en artistieke werken.
De Italiaanse journaliste Sara Lucaroni ging naar Shengal na de aanvallen van ISIS. Ze is de auteur van het boek “La luce di Singal. Viaggio nel genocidio degli Yazidi” (Het licht van Shengal. Reis naar de Yazidi Genocide).
Kunt u iets over uzelf vertellen?
Ik ben een Italiaanse journalist en schrijver. Ik heb reportages geschreven vanuit Irak, Syrië en Turkije en onderzoeksartikelen voor L’Espresso, Avvenire, Domani, Speciale TG1, SkyTG24. Ik werk ook voor TV2000, La7 en Rai3. Ik schrijf over rechten, legaliteit, antifascisme en heb drie boeken gepubliceerd, “De duisternis onder het uniform. Mysterieuze sterfgevallen onder staatsambtenaren” (2021), “Altijd hij. Waarom Mussolini nooit sterft” (2022) en het nieuwste, “Het licht van Shengal” dat een maand geleden uitkwam.
In je boek vertel je over de massamoord door ISIS en de ervaringen van het Yazidi volk. Welke bronnen heb je gebruikt?
Ik heb alleen directe bronnen gebruikt. Het boek is een verhalend verslag en vertelt over mijn eerste reis naar Shengal, een paar maanden nadat ik dat telefoontje kreeg. Toen de nodige veiligheidsmaatregelen waren getroffen, vertrok ik naar Iraaks Koerdistan en de strijdgroep dankzij welke ik de oorlog tegen Islamitische Staat vanuit het oogpunt van de Yazidi’s kon beschrijven. Ik ontmoette dorpshoofden, ontvoerde vrouwen die erin geslaagd waren te ontsnappen, overlevenden van de slachtpartijen, religieuze mannen, vluchtelingen die in opvangkampen woonden en die wanhopig probeerden nieuws te krijgen over hun ontvoerde moeders, zussen en dochters.
Wat waren je eerste indrukken in Shengal?
Het was erg moeilijk om twintig dagen te leven in een oorlogsrealiteit en in bittere wanhoop, maar ik was ook dankbaar voor degenen die me verwelkomden en me toestonden om rechtstreeks en diepgaand te vertellen over alles wat de Yazidi-bevolking meemaakte. Alles ontbrak: 80% van de huizen was verwoest, er waren geen ziekenhuizen, geen water, geen elektriciteit, de wegen waren geblokkeerd. Toen ik aankwam, was de berg aan de ene kant leeg en waren Mosul, Shengal en Tal Afar nog steeds bezet door Islamitische Staat. Het was ook heel gevaarlijk omdat er enkele westerse journalisten waren ontvoerd. Ze waren onthoofd en in video’s getoond, als propaganda. Ik had de Peshmerga en de Yazidi gevechtstroepen met wie ik in de voorgaande maanden vanuit Italië had samengewerkt als gewapende escorte en ik voelde me veilig. Maar op menselijk niveau was het heel sterk om hun tragische realiteit te ervaren.
Kun je wat informatie geven over de inhoud van je boek voor degenen die het nog niet gelezen hebben?
Allereerst kan ik zeggen dat het een fictieboek is en geen essay. Ik vertel over de dagen van mijn werk in Shengal, de ontmoetingen en interviews, het leven in de verwoeste dorpen, het werk van de vechtende soldaten, het leven van de weinigen die naar huis terugkeerden, het leven van de ontheemden, het geweld tegen vrouwen in conflicten, de religie van de Yazidi’s en hun tradities, het ontstaan, de ideologie van de dood van Islamitische Staat, de complexe achtergrond van de oorlog in Irak in 2003. En dan zijn er nog de achtergronden van het werk van een journalist die verslag doet van een conflict, de emoties, de fouten, de tranen, de twijfels van dit beroep.
Vind je dat de Yazidi’s, die in het verleden te maken hebben gehad met vele bloedbaden en genocides, aan hun lot zijn overgelaten en met rust zijn gelaten door de internationale gemeenschap?
Ja. Het volstaat te zeggen dat niemand de daders van de misdaden tegen Yazidi vrouwen en mannen heeft veroordeeld. Alleen Duitsland heeft twee voormalige leden van Islamitische Staat veroordeeld voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Maar de meeste huurlingen zitten in gevangenissen die door de Koerden worden gecontroleerd en hun vrouwen en kinderen zitten in het al-Hol kamp in Syrië, en veel westerse landen repatriëren hun burgers, die criminelen zijn, alleen via een zeer trage bureaucratie. Bovendien moeten er nog massagraven worden gegraven in Shengal: er zijn tien jaar verstreken. Er zijn meer dan 2000 mensen ontvoerd, waarvan niets bekend is. Ze worden nog steeds vermist en te weinig families zijn in staat geweest om naar huis terug te keren. Alleen enkele NGO’s en stichtingen hebben iets concreets gedaan voor de wederopbouw. Maar het is allemaal te weinig.
Hoewel de inwoners van Shengal een autonoom bestuur eisen, wordt deze eis steeds afgewezen. Waarom is het volgens jou, als iemand die de gebeurtenissen op de voet volgt, belangrijk dat Shengal een autonome structuur krijgt?
Veel Yazidi’s vertellen me dat ze niet weten waar ze een document kunnen krijgen, zoals een paspoort of identiteitskaart. De burgeroorlog van 2003 en daarna de jihadisten van al Baghdadi hebben het sociale weefsel vernietigd en alleen angst en wantrouwen tussen de gemeenschappen achtergelaten. Dit is een zeer ernstig probleem. En dan is er nog het echte probleem: het grondgebied van Shengal is strategisch en iedereen wil er zijn vlag planten. Shengal moet toebehoren aan degenen die het bewoond hebben en er honderdduizenden jaren geleefd hebben: de Yazidi’s en alle minderheden van de Nineveh-vlakte. Ze moeten autonoom over hun lot kunnen beslissen, zonder conditionering en zonder invloeden van buitenaf. Ze moeten eindelijk politiek gewicht in de schaal kunnen leggen. Iemand had het over een protectoraat onder auspiciën van de VN. Ik weet niet of dit een oplossing is, gezien de recente tekortkomingen van het humanitair recht in Gaza.
Zoals je weet is Shengal een van de plaatsen die het doelwit is van de Turkse staat. Hoe moeten we de aanvallen van de Turkse staat in deze regio beoordelen?
Turkije is erg gevaarlijk, het speelt op veel tafels en geeft nooit politieke garanties: het beschouwt de PKK als een vijand die ten koste van alles verslagen moet worden en stopt zelfs niet voor de burgerbevolking, zoals de vele Yazidi’s die de zaak in Shengal van geen enkele partij of gewapende groep omarmen. Dit is een probleem en de oplossing zal niet snel komen.
Zoals je weet hebben Koerden, vooral de PKK, een belangrijke rol gespeeld in de militaire nederlaag van ISIS in Shengal en Syrië. Wat zou u hierover willen zeggen, gezien de huidige stand van zaken?
Aan de PKK gelieerde milities hebben een belangrijke rol gespeeld in de nederlaag van Islamitische Staat. Ze waren heldhaftig, op het slagveld en zelfs daarna, in de fase van het handhaven van de veiligheid. Toch worden ze nog steeds verraden door alle actoren die actief zijn in het Midden-Oosten. En helaas dragen zij nu opnieuw als enigen het kolossale gewicht van de droom om hun autonome en onafhankelijke grondgebied erkend te zien. Dit is een van de vele onrechtvaardigheden uit de geschiedenis en een van de gevolgen van het oneindige kwaad dat de westerse koloniale geest deze landen heeft aangedaan.