Het Autonome Bestuur van Noord- en Oost-Syrië (AANES) heeft op 10 juni aangekondigd dat het buitenlandse ISIS-leden zal berechten in zijn eigen volksrechtbanken. Dit volgt op jarenlange onsuccesvolle verzoeken aan de landen van herkomst om een internationaal hof op te zetten om de misdaden begaan door ISIS te bestraffen. Meer dan tienduizend ISIS-leden uit meer dan zestig landen worden vastgehouden in AANES-gevangenissen, en ongeveer 60.000 familieleden van ISIS bevinden zich in kampen zoals Kamp al-Hol.
“In haar beslissing om misdaden op eigen grondgebied te berechten, was een essentiële factor voor de AANES de beschikbaarheid van betrouwbaar bewijsmateriaal en, bovenal, getuigen, zoals overlevenden van ISIS-misdaden,” schrijft Ibrahim Murad in een gastcommentaar voor Taz. En inderdaad, steeds meer mensen komen naar voren om te getuigen tijdens de rechtszaken. Een van hen is Sûrî Xelef, die twee zoons verloor bij de ISIS-aanval op 3 augustus 2014 in Shengal (Sinjar) in het noorden van Irak. Ze zegt dat de brutaliteit die ze heeft meegemaakt haar achtervolgt en dat het moeilijk is om de pijn van het verlies van haar twee kinderen te beschrijven.
Het ISIS-bloedbad in Shengal, dat door Nederlands in juli 2021 erkend werd als genocide tegen de Yazidi-gemeenschap, wordt door de Yazidi’s beschreven als de 73e genocide (of ferman zoals de Yazidi’s het noemen) in hun geschiedenis van vervolging. Naar schatting zijn ongeveer 10.000 mensen slachtoffer geworden van de genocide. Meer dan 7.000 vrouwen en kinderen werden ontvoerd door ISIS, meer dan 400.000 mensen werden van hun huizen verdreven en duizenden anderen worden nog steeds vermist.
Sûrî Xelef maakte het bloedbad mee in het dorp Siba Şêx Xidir. Ze vertelt hoe de jihadisten het dorp binnenvielen met zwarte vlaggen en zwaarden in hun handen. De mensen vluchtten en haar familie besloot zich te splitsen en drie verschillende routes naar de bergen van Shengal te nemen om daar samen te komen. Ze heeft haar zoons nooit meer gezien. “Ik weet niet of mijn twee zoons gedood of ontvoerd zijn. Misschien zijn ze gestorven van dorst in de woestijn.”
De families van de slachtoffers zijn bereid om elke rechtbank bij te wonen om gerechtigheid voor hun kinderen te eisen, zegt Sûrî Xelef. Tot op de dag van vandaag blijft het lot van duizenden vermiste personen onopgelost, en ISIS blijft een groot gevaar vormen: “Ik zal naar de rechtbank gaan als een slachtoffer en hun vertellen wat er met mij is gebeurd. Ik zal hen het aantal slachtoffers en het aantal gewonden vertellen. Het lot van onze vrouwen en kinderen is nog steeds onduidelijk. De nacht dat ISIS de vrouwen ontvoerde, gaven ze hun het vlees van de kinderen om te eten. Welke religie staat zoiets toe? Alle religies veroordelen deze wrede daad.”
“De processen zullen echter aanzienlijke financiële, logistieke en juridische middelen vereisen. Volgens Murad Ibrahim ontbreekt het momenteel aan capaciteit bij AANES om deze processen te beheren zonder internationale steun. Hij roept EU-lidstaten op om AANES de nodige ondersteuning te bieden en samen te werken volgens het toepasselijke internationale recht. “Het lijkt erop dat er een gebrek is aan bewustzijn van het gevaar dat de kampen en gevangenissen in Noord- en Oost-Syrië vormen. Als de internationale gemeenschap het probleem blijft negeren, bestaat er een dreiging van meer terroristische aanslagen, vooral in Europa”, aldus Ibrahim Murad.”