- Turkije
De Zaterdagmoeders en de Commissie tegen Verdwijningen in Hechtenis van de Mensenrechtenorganisatie (IHD) in Istanbul bijeen om een verklaring af te leggen ter gelegenheid van 30 augustus, de Internationale Dag tegen Gedwongen Verdwijning.
De mensenrechtenverdedigers en familieleden van verdwenen mensen verzamelden zich op de Altınşehir-begraafplaats van de Naamlozen in Istanbul, waar de graven van Hasan Ocak en Rıdvan Karakoç, slachtoffers van verdwijning in staatsbewaring, zich bevinden.
De groep werd het recht op vergadering ontzegd en aangevallen door de politie, waarop ze reageerden door de foto’s van de verdwenen personen op te heffen en de slogan “menselijke eer zal zegevieren tegen marteling” scanderen.
Musa Piroğlu, plaatsvervangend medevoorzitter van de HDP, die buiten de politieblokkade bleef, kreeg geen toegang tot de menigte en werd door de politie uit het gebied verwijderd.
In reactie op de obstructie door de politie zei Piroğlu: “Wat u doet is in strijd met de menselijke waardigheid en menselijkheid. U verhindert een parlementslid het woord.”
Na de groep lange tijd belegerd te hebben gehouden, heeft de politie 13 mensen met geweld in hechtenis genomen.
Onder de arrestanten bevinden zich medevoorzitter Gülseren Yoleri van de IHD te Istanbul en familieleden van de verdwenen personen; Maside Ocak, Hüseyin Ocak, Ali Ocak, Besna Tosun, Hanım Tosun, Hüseyin Aygül, Hasan Karakoç, Hanife Yıldız, Ferit Barut.
Zaterdag moeders
Sinds 1995 houden de Zaterdagmoeders van Istanbul, net als de Argentijnse “Madres de la Plaza de Mayo”, wekelijkse sit-ins in Istanbul met foto’s van hun familieleden om te protesteren tegen hun “verdwijning” in hechtenis en om informatie over hun verblijfplaats te eisen. Tussen 1999 en 2009 moesten de zaterdagmoeders hun wekelijkse sit-ins stopzetten omdat de politie regelmatig de bijeenkomsten opbrak. Op 25 augustus 2018 kwam het initiatief voor de 700e keer bijeen op hun voorouderlijke plaats voor de middelbare school van Galatasaray aan de Istiklal Avenue in Istanbul om hun vermiste familieleden te herdenken met een vreedzame wake. Op bevel van de Turkse minister van Binnenlandse Zaken Süleyman Soylu zette de politie echter waterkanonnen in en viel de menigte aan met traangas en rubberen kogels. De gewelddadige actie was gerechtvaardigd omdat de Zaterdagmoeders ‘werden geïnstrumentaliseerd door terroristische organisaties’, aldus Soylu. Sindsdien is het Galatasarayplein een no-go area voor de Zaterdagmoeders, die voor het eerst verhuisden naar het gebouw van de Mensenrechtenvereniging (IHD) en, in de nasleep van de Corona-pandemie, uiteindelijk hun eisen online presenteerden.
Tijdens de 900e bijeenkomst van de vrouwen op 25 juni 2022, werden de Zaterdagmoeders opnieuw aangevallen door de politie en werden verschillende mensen gearresteerd, waaronder de covoorzitters van de IHD.
17.000 Verdwijnen In Turkije
In Turkije zijn sinds de jaren tachtig ongeveer 17.000 mensen, voornamelijk Koerden, politiek actieve en geëngageerde mensen, journalisten en beoefenaars van juridische beroepen en gewone mensen als “verdwenen” beschouwd. Het land maakte kennis met deze praktijk na de militaire coup van september 1980. Halverwege de jaren negentig, toen de vuile oorlog van de Turkse staat tegen de PKK bijzonder bloedig was, bereikte deze methode zijn hoogtepunt.
De lichamen van de ontvoerden werden begraven in massagraven, grotten of in ongebruikte industriële installaties, op vuilnisbelten gegooid, in putputten en zuurputten gezonken of, zoals ook in Argentinië, verwijderd door ze uit militaire helikopters te laten vallen. Vaak werden de slachtoffers thuis opgehaald door de politie of het leger, of voor een “verklaring” naar het plaatselijke politiebureau gestuurd of bij een militaire wegcontrole vastgehouden. Dit is vaak het laatste dat hun familieleden weten over de verblijfplaats van de verdwenen personen. De meeste “moorden door onbekende daders” zijn het werk van zowel de religieuze extremistische terroristische organisatie Hezbullah als JITEM. Zo heet de informele geheime dienst van de Turkse militaire politie, die verantwoordelijk is voor zeker viervijfde van de onopgeloste moorden in Noord-Koerdistan en waarvan het bestaan jarenlang door de staat werd ontkend.